گفتيم دو اصل فقاهت و عدالت، از ويژگيهاي اصلي ولايت فقيه است، كه اگر هر دو يا يكي از آنها نباشد، يا قبلاً بوده و بعد از ميان رفته، چنين كسي امام خميني :
فقيه نميخواهد به مردم زورگويي كند، اگر يك فقيهي بخواهد زورگويي كند اين فقيه ديگر ولايت ندارد.(كلمات قصار)
نميتواند مقام رهبري را برعهده بگيرد. چنان كه در اصل 111 قانون اساسي چنين ميخوانيم: «هر گاه رهبر از انجام وظايف قانوني خود ناتوان شود، يا فاقد شرايط مذكور در اصل 5 و 109 قانون اساسي گردد، يا معلوم شود كه از آغاز فاقد بعضي از شرايط بوده است از مقام خود بركنار خواهد شد.
تشخيص اين امر به عهده خبرگان مذكور در اصل 108 ميباشد.»
اكنون تذكّر اين نكته براي تكميل بحث ضروري است كه همان گونه كه در قانون اساسي آمده، تنها دو ويژگي فقاهت و عدالت براي تحقّق ولايت فقيه كافي نيست، بلكه ويژگيهاي ديگر نيز لازم است، بر همين اساس در اصل دهم قانون اساسي چنين ميخوانيم: «در زمان غيبت حضرت وليّعصر (عجّلاللّه تعالي فرجه) در جمهوري اسلامي ايران، ولايت امر و امامت امّت بر عهده فقيه عادل و باتقوا، آگاه به زمان، شجاع، مدير و مدبّر است.»