عبدالله بن میمون و اسماعیلیان

اکبر ثبوت

نسخه متنی -صفحه : 12/ 4
نمايش فراداده

در منابع سنتيان

محدثان و محققان علماى سنت كه بسيارى از ايشان در اعصار نزديك به عصر عبدالله بن‏ميمون مى‏زيسته يا با او معاصر بوده و حتى با وى رابطه داشته و مستقيما، يا با اسانيدمتصل، از او حديث فراگرفته‏اند، هيچ اشاره‏اى به ارتباط او با اسماعيليان نكرده‏اند; اينك‏داوريهاى محدثان و رجال شناسان بزرگ سنتى در دست است - از آن ميان است: بخارى(م.256)، ابوزرعه (م.264)، ابوحاتم (م.277)، ترمذى (م.279)، نسائى (م.303)، ابوجعفرعقيلى (م.322)، ابن ابى حاتم (م.327)، ابن حبان (م.354)، ابن عدى (م.365)، حاكم(م.405)، ابونعيم (م.430)، ابن جوزى (م.597)، ذهبى (م.748)، ابن حجر عسقلانى(م.852) و... - و خلاصه اظهارات همه آنان اين كه: عبدالله بن ميمون، از موالى بنى مخزوم، واصحاب امام صادق(ع)، مقيم مكه و در جرگه محدثان بوده، از برخى محدثان سنى حديث‏آموخته و به برخى ديگر از آنان حديث آموخته، و اينكه: از چه كسانى روايت مى‏كند و چه‏كسانى از او روايت مى‏كنند و مرويات وى چقدر اعتبار دارد؟ و با اينكه اكثر نامبردگان - ظاهرابه دليل گرايشهاى شيعى عبدالله بن ميمون - منقولات وى را صد در صد در خور اطمينان‏نمى‏دانند، ولى هيچ يك از نسبتهايى را كه رديه نويسان بر اسماعيليان به وى داده‏اند، به اونداده‏اند، و حتى اشاره‏اى به اينكه او از غاليان يا اهل بدعت و اسماعيليان بوده نكرده‏اند، (17) باآنكه خصوصا برخى از ايشان مانند ذهبى، كوشيده‏اند كه هر چند نقطه ضعف در راويانى‏مثل وى - با گرايشهاى شيعى - بيايند مطرح كنند تا بى اعتبارى روايات وى هر چه بيشترآشكار گردد، و آن گاه حتى يكى از اتهاماتى كه رديه نويسان بر اسماعيليان، به عبدالله بن‏ميمون مى‏زنند، كافى بود كه او را نه تنها از جرگه راويان حديث، بلكه از جرگه مسلمانان‏خارج كند و در صف دشمنان سرسخت اسلام درآورد، در حالى كه بسيارى از محدثان اهل‏سنت، روايات وى را نقل و بدان استناد جسته‏اند - از جمله ترمذى يكى از شش محدث‏بزرگ سنى كه حديث وى را آورده (18) - و نيز كثيرى از آنان، مستقيما از وى حديث‏شنيده ودر اين رشته بر وى شاگردى كرده و احاديثى را كه بى‏واسطه از زبان وى فراگرفته‏اند، به‏ديگران آموخته‏اند و از آن ميان:

1. عبدالجباربن علاء مكى (م.248) كه ابن حبلان از راوى شناسان بزرگ سنى، احاديث وى‏را سخت مورد و ابن صاعد (م.318) كه از امامان و حافظان بزرگ‏حديث در نزد اهل سنت‏بوده، (20) تاسف مى‏خورده كه روايت عبدالجبار از عبدالله بن‏ميمون را از خود عبدالجبار فرا نگرفته است. (21)

2. ابراهيم بن منذر حزامى (م.236) كه از حافظان و مشايخ ائمه سنت، از او روايت كرده‏اند (22) و روايت وى از عبدالله بن ميمون را ابن عدى آورده است. (23)

3. احمد بن ازهر نيشابورى (م.261) كه ذهبى، محدث و رجال شناس بزرگ سنى، وى راصدوق (بسيار راستگو) شمرده (24) و روايت وى از عبدالله بن ميمون را ابن‏عدى آورده‏است. (25)