فلسفه اخلاق از دیدگاه مکاتب قدیم و جدید

 اما از آن جهت كه اگر اين منافع‏اش مستلزم ظلم به ديگران شود به انجام آن اقدام نمى‏كند مى‏شود انسان با فضيلت يعنى عادل همچنانكه اگر علاوه بر آنكه به ديگران ظلم نمى‏كرد قسمتى از وقت خود را براى خدمت به ديگارن صرف مى‏كرد و يا از دسترنج خود به آنهائى كه ناتوانتر هستند مى‏بخشيد مى‏شود انسان فضيلتمندتر پس اخلاق به معنى اعم درباره كار مفيد است و كار نادرست كار نامفيد است چه رسد به كار مضر اما فلسفه اخلاق به معنى اخص كلمه محدوده اخلاقى كار مفيد را تعيين مى‏كند يعنى محدوده‏اى كه عقلاً مراعات‏اش لازم است يا رفتارى كه انتخاب‏اش بهتر است (گرچه لازم نيست و تركش خلاف اخلاق‏ محسوب نمى‏شود مثل احسان و ايثار).

و بنتام خيال كرده بود كه سقراط و سقراطيان كه فضيلت را ذاتاً خير مى‏دانند خوشى‏طلبى را گويا گناه و رذيلت مى‏دانند يا نسبت به خوشى بى تفاوت اند و يا آنكه دنبال خوشى و راحتى رفتن با فضائل اخلاقى منافات دارد و يا اينكه در كارهاى مجاز دنبال خوشى رفتن و خوشى هر چه بيشتر را انتخاب كردن را سقراطيان قبول ندارد هرگز چنين نيست و سقراط و سقراطيان در عين حال اينكه حفظ جان خود و دنبال خوشى و راحتى رفتن را عقلاً كار خوب و بجا و رفتار عاقلانه مى‏دانند محدوده خوشى و راحت‏طلبى را اخلاقاً محدود به مواردى مى‏كنند كه مستلزم ظلم و فساد نگردد و در هنگام تضاد ميان خوشى‏طلبى و عدالت هميشه عدالت را مقدم مى‏دارند گرچه مستلزم خوشى بيشتر نشود و خوشى بيشتر تا آنجا مجاز است كه به ظلم و فساد نانجامد (و اين تعيين حدود و مراعات آنرا، اخلاق نيك مى‏گويند).