به هنگام آزار ديدن از مردم و هجوم طوفان غضب و خشم كه مىخواهد انسان را از مدار حق و حقيقت جدا كند ، به ياد خدا افتيد و به جناب حق پناه ببريد و به لطف و مرحمت او تكيه بزنيد و به خصوص به ياد اين حقيقت بيفتيد كه در اين دوره عمر از چه گناهان زياد و بزرگى كه شما مرتكب شديد او درگذشت و عفو كرد و شما را بخشيد ، پس به شكرانه عفو او از شما ، از مردم بگذريد و از خطا و آزارشان چشم بپوشيد و از آنان گذشت كنيد و براى ايشان از حضرت حق جلّ و علا طلب مغفرت نماييد و اگر لازم باشد به آنان نيكى و احسان كنيد تا با خداى مهربان همسو گشته و هم اخلاق جناب او گرديد و قلب و روحتان همرنگ آن حضرت شود .
قرآن مجيد در دو جهت در مسئله عفو سخن دارد ، در يك جهت خبر از عفو الهى نسبت به خطاكاران توبه كار مىدهد و در جهت ديگر از مردم مىخواهد نسبت به يكديگر اهل گذشت و عفو باشند تا در اين زمينه با حضرت حق هماهنگ شوند .
وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ * ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [405] .
و [ ياد كنيد ] زمانى كه [ براى نازل كردن تورات ] چهل شب با موسى وعده گذاشتيم ، سپس شما بعد از [ غايب شدن ]او گوساله را معبود خود گرفتيد ، در حالى كه [ به سبب اين كار بسيار زشت ] ستمكار بوديد . * سپس بعد از آن [ كار زشت ] از [ گناه ] شما درگذشتيم ، تا سپاسگزارى كنيد .
عنايت كنيد كه خداوند مهربان از چنان گناه سنگينى از گناهكاران بنى اسرائيل ، پس از تنبّه و بيدارى و توبه از زشتى عمل گذشت كرد و آنان را بخشيد ، بر ما بندگان لازم و فرض است كه از حضرت دوست متابعت كرده و از خطاى برادران و آشنايان و هر كس به ما آزار دهد به خاطر خدا گذشت كنيم و طرف خود را ببخشيم .
وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِىالْأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَا تُحِبُّونَ مِنكُم مَن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ [406] .
و يقيناً خدا وعدهاش را [ در جنگ احد ]براى شما تحقّق داد ، آن گاه كه دشمنان را به فرمان او تا مرز ريشهكن شدنشان مىكشتيد ، تا زمانى كه سست شديد و در كارِ [ جنگ و غنيمت و حفظ سنگرى كه محل رخنه دشمن بود ] به نزاع و ستيز برخاستيد ، و پس از آن كه [ در شروع جنگ ]آنچه را از پيروزى و غنيمت دوست داشتيد ، به شما نشان داد [ از فرمان پيامبر در رابطه با حفظ سنگر ]سر پيچى كرديد ، برخى از شما دنيا را مىخواست و برخى از شما خواهان آخرت بود ، سپس براى آن كه شما را امتحان كند از [ پيروزى بر ] آنان بازداشت و از شما درگذشت ؛ و خدا بر مؤمنان داراى فضل است .