مورد قول احسن در يك مرحله ، در گفتگوى با مردم است ، به اين معنى كه خداوند از انسان مىخواهد در برخورد با مردم به وقت حرف زدن ، بهترين سخن و نيكوترين كلام را انتخاب كند .
در مرحله ديگر ، قول احسن به وقت هدايت بايد بكار گرفته شود ، به اين معنى كه وقتى انسان در مقام دستگيرى از گمراه برآمد لازم است وى را با بهترين كلام كه همان كلام خدا و انبيا و ائمه معصومين عليهمالسلام است به شاهراه سعادت و سلامت هدايت كند .
در مرحله ديگر ، قول احسن در ميان تمام اقوال قرآن مجيد است كه در تمام پهنه هستى قول نيكوتر و صادقتر و محكمتر و بهتر و برتر از قول خدا نيست .
چقدر عالى است كه انسان با قرآن مجيد ، با تمام وجود انس و رفاقت پيدا كند كه در تمام شؤون زندگى قولى غير از قول قرآن نداشته باشد به اين معنى كه هر چه مىخواهد بگويد با ترازوى قرآن سنجيده ، آن گاه بگويد ، يا به اين معنى كه در سخن گفتن با مردم جز با آيات كتاب حق با برنامه ديگر منظورش را اظهار ندارد و اين كار مشكلى نيست ، چنانچه در كتابهاى حديث و تاريخ از اين نمونه زياد ذكر شده است .
از ابوالقاسم قشيرى نقل شده :
در باديه زنى را تنها ديدم . گفتم : كيستى ؟ جواب داد :
وَقُلْ سَلاَمٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ [54] .
بنابراين از آنان روى بگردان و سلام جدايى [ را به آنان ] بگو ، پس [سرانجام شقاوت بار خود و نتيجه كفر و عنادشان را ] خواهند دانست .
از قرائت آيه فهميدم كه مىگويد : اول سلام كن سپس سؤال كن كه سلام علامت ادب و وظيفه وارد بر مورود است .
به او سلام كردم و گفتم : در اين بيابان آن هم با تن تنها چه مىكنى ؟ پاسخ داد :
مَن يَهْدِ اللّهُ فَمَا لَهُ مِن مُضِلٍّ [55] .
و هر كه را خدا هدايت كند ، او را هيچ گمراهكنندهاى نخواهد بود .
از آيه شريفه دانستم راه را گم كرده ولى براى يافتن مقصد به حضرت حق جلّ و علا اميدوار است .
گفتم : جنّى يا آدم ؟ جواب داد :
يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ [56] .
اى فرزندان آدم ! [ هنگام هر نماز و ] در هر مسجدى ، آرايش و زينتِ [ مادى و معنوى خود را متناسب با آن عمل و مكان ] همراه خود برگيريد .
از قرائت اين آيه درك كردم كه از آدميان است .
گفتم : از كجا مىآيى ؟ پاسخ داد :
يُنَادَوْنَ مِن مَكَانٍ بَعِيدٍ [57] .
اينانند كه [ گويى ] از جايى دور ندايشان مىدهند .
از خواندن اين آيه پى بردم كه از راه دور مىآيد .
گفتم : كجا مىروى ؟ جواب داد :
وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً[58] .