آرى ، سخن ، آشكار كننده باطن اشخاص است كه اشخاص در صفا و صافى و در جلا و پاكى و در ايمان و عشقند ، يا در كدورت و تاريكى و جهل و بىخبرى و در قساوت و پستى چنان كه اميرالمؤمنين عليهالسلامفرمود :
هر كس به زير زبان خود پنهان است ، چون وارد سخن شود معلوم نمايد كه كيست[14] .
[ فَزِنْ كَلامَكَ وَاعْرِضْهُ عَلَى الْعَقْلِ فَاِنْ كانَ لِلّهِ وَفِى اللّهِ فَتَكَلَّمْ بِهِ ، وَاِن كانَ غَيْرَ ذلِكَ فَالسُّكُوتُ خَيْرٌ مِنْهُ . فَلَيْسَ عَلَى الْجَوارِحِ عِبادَةٌ اَخَفَّ مَؤُونَةً وَاَفْضَلَ مَنْزِلَةً وَاَعْظَمَ قَدْراً عِنْدَاللّهِ مِنَ الْكَلامِ في رِضا اللّهِ وَلِوَجْهِهِ وَنَشْرِ آلائِهِ وَنَعْمائِهِ فى عِبادِهِ . اَلا تَرى اَنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ يَجْعَلْ فيما بَيْنَهُ وَبَيْنَ رُسُلِهِ مَعْنىً يَكْشِفُ ما اَسَرَّ اِلَيْهِمْ مِنْ مَكْنُوناتِ عِلْمِهِ وَمَخْزُوناتِ وَحْيِهِ غَيْرَ الْكَلامِ وَكَذلِكَ بَيْنَ الرُّسُلِ وَالاُْمَمِ ، فَثَبَتَ بِهذا اَنَّهُ اَفْضَلُ الْوَسائِلِ وَاَلْطَفُ الْعِبادَةِ ]
امام به حق ناطق ، حضرت صادق عليهالسلام كه درياى بىپايانى از معارف الهى است ، در فرازهاى بالا به دو حقيقت مهم توجه مىدهد كه اگر انسان به اين دو حقيقت ارج بگذارد و خود را هماهنگ با آن دو كند ، به طور قطع به سعادت دنيا و آخرت دست يافته است .
1 ـ ميزان و ترازوى سنجش سخن .
2 ـ ارزش و اعتبار سخن سنجيده شده .
حقيقت اين است كه در جهان هستى و در فضاى زندگى تمام موجودات براى سنجش هر واقعيتى چه مادى و چه معنوى ، ترازويى و ميزانى مخصوص آن واقعيت قرار داده شده كه آن ميزان و ترازو ، تكيهگاه واقعى تحقق شىء و دوام و بقاى آن و آشكار كننده آثار اوست و آن ميزان و ترازو بهترين آيينه براى نشان دادن حق و باطل و بجا و بيجا بودن شيئى است .
براى سخن كه كار دايم و روزمره مردم روى زمين و همه انسانهاست نيز ترازو و ميزان قرار داده شده ، تا همه مردم قبل از اظهار كلام ، با توجه كامل كلام و سخن خود را بسنجند ، اگر كلامشان حق و سخنشان براى فرد و جامعه مفيد بود اظهار نمايند . اما اگر ميزان نشان داد كه ظهور اين كلام علّت ريختن خون ، يا از بين رفتن مال محترم ، يا به باد دهنده آبرو ، يا برهم زننده وحدت ، يا مانع كار خير ، يا وسيله دو بهم زنى و يا ايجاد كننده مشكل براى مردم است ، از اظهار آن بپرهيزند و در جانب اين كلام بسيار خطرناك كه سنگينى گناهش ، گاهى از كوهها بيشتر است به وجود مقدس حضرت حق پناه ببرند .
امام صادق عليهالسلام مىفرمايند :
كلامت را در ترازوى عقل بسنج . اگر براى خدا و در راه خدا بود بگو ورنه سكوت به خير توست ، براى اعضا و جوارح هيچ عبادتى سبكتر و كمخرجتر و با منزلتتر و پر ارزشتر از كلام در راه رضاى خدا و پخش مسائل الهى و يادآورى نعمتهاى حق در بين بندگان نيست .