خدمات و در پيش گرفتن سياست مشترك در زمينه كشاورزى و حمل و نقل مى باشد. سير تحولات و ايجاد نهادها و سازمانهاى مشترك و مـورد نـيـاز بـراى تـحـقـق ايـن اهـداف ، اروپـاى مـتـحـد و يـكـپـارچـه را بـه ارمـغـان مـى آورد.(194)
هـمـگـرايـى مـنـطـقـه اى اروپـا در دهـه 1960 بـا سـيـاسـتـهـاى ژنـرال دوگـل در فـرانـسـه در هاله اى از ركود و بحران فرو رفت ؛ هر چند تلاش براى ايجاد نـهـادهـا و سـاخـتـارهـاى اروپايى همچنان ادامه داشت . دهه 1970، دهه اى پرفراز و نشيب براى وحـدت گـرايـان اروپـا بـود. از يـك سـو، نـظـر خـواهـى عـمـومـى از مـردم بـراى تـشـكيل (كشورهاى متحده اروپا) با استقبال رو به رو گرديد. (در مجموع 65 درصد نظر موافق دادنـد)، ولى از سوى ديگر، بحرانهاى اين دهه ، بويژه بحران نفتى 1973 و 1979، مشكلات جـدى بـراى سياستهاى مشترك و خط مشى هاى واحد به وجود آورد. با اين وجود، اولين انتخابات مـسـتـقـيـم پـارلمـانـى اروپـا در اواخر سال 1979 برگزار گرديد كه 110 ميليون اروپايى براى انتخاب نمايندگان (پارلمان اروپا) به پاى صندوقهاى راءى رفتند.(195) دهـه 1980، دهـه اى بـس نـويد بخش براى تحقق آرمان اروپاى واحد بود. در سالهاى 1981 و 1984 بـا ورود يـونـان ، اسپانيا و پرتغال به بازار مشترك ، اعضاى اين جامعه اقتصادى به دوازده كـشـور رسـيـد. تـهـيـه (كـتـاب سـفـيـد) اروپـا در سال 1985 و انتشار آن در سال بعد كه با تصويب سران شوراى اروپايى صورت گرفت ، بـارقـه امـيدى در قلب وحدت طلبان بود. ادغام و يكپارچگى اقتصادى ، پولى و مالى كشورهاى عضو بازار مشترك ، رهاورد بلوك اقتصادى اروپا را در پى دارد. بعلاوه ، امكان وحدت سياسى ، دفـاعـى و امـنـيـتـى نـيـز بـيـش از پـيـش فـراهـم گـشـت . ايـن بـرنـامه كه ابتدا قرار بود تا سـال 1992 بـه مـرحـله اجـرا درآيـد، بـه دليـل مـشـكـلات فـنـى و سـيـاسى ، به سالهاى بعد موكول شد. به موجب اين حركت رو به رشد، تمامى موانع فيزيكى ، گمركى ، فنى و مالى كه بـه عـنـوان مـوانع بازار مشترك واقعى اند، از ميان برداشته خواهد شد. ابعاد و جنبه هاى اتحاد اروپـا بـه صـورت (وحدت اقتصادى ) (پولى ، مالى ، تجارى ، صنعتى و سرمايه گذارى )، (وحـدت سـياسى ) (جغرافيايى ، مرزى ، پارلمانى و قانونگذارى ) و (وحدت دفاعى و امنيتى ) مى باشد. در اروپاى واحد، حركت كالاها، سرمايه ها، انسانها و خدمات در تمامى كشورهاى عضو، آزاد است .(196) ايـجـاد اروپـاى واحـد كـه فـراتـر از اتـحاد يكپارچگى اقتصادى است ، در دهه 1990 به مرحله قـطـعـى رسـيـده اسـت . رهـبـران دوازده كـشـور عـضـو جـامـعـه اروپا در روزهاى نهم و دهم دسامبر سـال 1991 در شـهـر (مـاسـتـريـخـت ) هـلنـد گـرد هـم آمـدنـد و دربـاره مـراحـل مـختلف وحدت اروپا كه تا سال 1991 پايان خواهد يافت ، به توافق رسيدند. از جمله ايـن توافقها: افزايش اختيارات پارلمان فعلى اروپا از نمايندگان كشورهاى عضو است كه در حـال حـاضـر بـيـشـتـر نـقـش مـشـورتـى دارد. وحـدت پـولى اروپـا، يـعـنـى انـتـشـار يـك پـول واحـد از طـرف كـشـورهـاى عـضـو جـامـعـه اروپـا نـيـز كـه از سـال 1996 بـه تـدريـج ارزهـاى مـخـتـلف فـعـلى در كـشـورهـاى عضو جامعه خواهد شد، از جمله تـوافـقهاى مهم كنفرانس ماستريخت بود. پيمان ماستريخت در كشورهاى عضو بازار مشترك ، به رفراندوم عمومى گذاشته شد كه مورد قبول اكثريت مردم اروپا واقع شد.(197)
رويارويى در قرن بيست و يكم ، به اعتقاد بيشتر كارشناسان و تحليلگران روابط و سياست بـيـن المـلل ، يـك نـبـرد اقـتـصـادى مـيـان بـلوكـهـاى اقـتـصـادى قـدرتـمـنـد شـامل آمريكا (كه با كانادا و مكزيك ، اتحاديه (نفتا) را ايجاد كرد)، اروپاى متحد (كه با وحدت آلمـان و بـازشـدن بـازارهـاى اروپـاى شـرقـى بـه يـك بـازار قـاره بـزرگ تبديل خواهد شد) و ژاپن (كه غولهاى اقتصادى رو به رشد آسياى جنوب شرقى را در كنار خود دارد) خـواهد بود. شاخص هاى اقتصادى ، جمعيتى ، علمى و تكنولوژيك اين قطبهاى اقتصادى ، تا حدودى غبار از چهره تيره و تار قرن آينده خواهد شست .
اروپا با يكپارچگى خود به صورت بزرگترين بازار اقتصادى جهان از آغاز تاريخ تا كنون در مـى آيـد.
اكـنـون كـه جـمـعـيـت كـشـورهـاى عـضـو اتـحـاديـّه تـجـارت آزاد اروپـايـى (افتا)(198) به 227