علي رباني گلپايگاني
در بخش دوم بحث جامعيّت دين، به بيان جامعيّت دين اسلام ميپردازيم. برهان عقلي جامعيّت دين اسلام همان است كه در بحث جامعيّت دين به طور عام يادآور شديم. در اين جا نخست نمونهاي از آيات قرآن و احاديث اسلامي كه بيانگر جامعيّت آيين اسلام است را ياد آور ميشويم، آنگاه به پژوهش تطبيقي پرداخته و احكام اسلام را با ابعاد وجودي انسان و تمايلات گوناگون او، ميسنجيم تا جامعيّت تعاليم و احكام اسلامي روشن شود.
قرآن كريم كه منشور جهاني اسلام است، در آيات متعددي بر جامعيّت خود تأكيد دارد. آياتي كه در ادامه ميآيد به روشني بر اين مطلب دلالت ميكند.
«ونزلنا عليك الكتاب تبيانا لكل شيء»1
كتاب (قرآن) را كه بيانگر هر چيز است، بر تو فرو فرستاديم.
از آنجا كه هدف اصلي قرآن كريم هدايت بشر است (هديً للناس) مقصود از هر چيز، اموري است كه هدايت انسان به آنها بستگي دارد، از قبيل عقايد و اخلاق و اَعمال و رفتار انسان.
«يهدي الي الحق و الي طريق مستقيم»2
قرآن كتابي است كه به حق، و راه راست هدايت ميكند.
روشن است كه در حق، نقصان و نارسايي راه ندارد و راه راست راهي است كه سالك خويش را به مقصود ميرساند، و اين، در گرو جامعيّت تعاليم و احكام اسلام است.