جامعيّت اسلام از ديدگاه روايات - کلیات دین شناسی (7) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

کلیات دین شناسی (7) - نسخه متنی

علی ربانی گلپایگانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

«وانزلنا اليك الكتاب بالحق مصدقا لمابين يديه من الكتاب و مهيمنا عليه»3

كتاب (قرآن) را به حق بر تو فرو فرستاديم در حالي كه كتب آسماني پيشين را تصديق كرده و مهيمن بر آن‏ها است.

براساس اين آيه، قرآن كريم سه ويژگي دارد:

1) كتابي است بر حق، و حقانيّت ـ چنان‏كه پيش از اين يادآور شديم‏ـ با كمال و جامعيّت ملازمه دارد.

2) تصديق كننده كتب آسماني پيشين است، و چون كتب آسماني پيشين نيز در زمان خود از جامعيّت برخوردار بودند، پس قرآن كريم نيز داراي جامعيّت است. قرآن كريم در دو آيه، تورات را بيان‏گر همه چيز، يعني همه مسايل مربوط به هدايت بني اسرائيل، توصيف كرده است «و تفصيلاً لكل شي‏ء»4.

3) بر كتب آسماني پيشين هيمنه و برتري دارد، و اين به دليل خاتميّت شريعت اسلام است كه جامعيّت آن بايد متناسب با جهاني و نهايي بودن آن باشد.

جامعيّت اسلام از ديدگاه روايات

در احاديثي از پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله و ائمه طاهرين عليهم‏السلام نيز جامعيّت اسلام تأكيد شده است، در اين جا نمونه‏هايي را يادآور مي‏شويم:

1) از پيامبر گرامي صلي‏الله‏عليه‏و‏آله روايت شده است كه در سفر حجة‏الوداع فرمودند:

اي مردم هيچ چيزي نيست كه شما را به بهشت نزديك سازد، و از دوزخ دور كند، مگر اين‏كه شما را به آن امر كرده‏ام، و هيچ چيزي نيست كه شما را از بهشت دور سازد و به دوزخ نزديك كند، مگر اين كه شما را از آن نهي كرده‏ام5.

2) ابوالجارود از امام باقر عليه‏السلام روايت كرده است6 كه فرمود:

هرگاه حديثي را براي شما گفتم، شاهدي از قرآن، براي آن بخواهيد. آن‏گاه به عنوان نمونه اين حديث را از پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله روايت كرد كه آن حضرت از گفتگوي بيهوده، و تباه ساختن مال و ثروت، و زياده روي در پرسش را نهي كرده است.7

در اين هنگام از آن حضرت درباره اين حديث شواهد قرآني خواسته شده، امام عليه‏السلام به آيات ياد شده در زير استشهاد كرد:

«لاخير في كثير من نجواهم الاّ من أمر بصدقةٍ او معروف أو اصلاح بين‏الناس8»

در اين آيه نجواهايي كه مفيد و سازنده نباشد، و اتلاف وقت به‏شمار آيد، مردود شناخته شده است، روشن است كه نجوا (سخن آهسته و در گوشي) ويژگي خاصي ندارد، بلكه ملاك، «بيهودگي» است و هر گاه اين ملاك در گفت‏وگوهاي ديگر نيز وجود داشته باشد، نكوهيده و مردود خواهد بود.

«ولاتؤتوا السفهاء اموالكم التّي جعل‏اللّه‏ لكم قياما»9

در اين آيه از سپردن اموال به دست افراد سفيه نهي شده است. فلسفه و غايت اموال، قوام و استواري زندگي بشر است و هرگونه تصرفي كه با اين فلسفه و غايت ناسازگار باشد، تباه كردن مال خواهد بود، خواه توسط افراد سفيه باشد، يا افراد غير سفيه، مصرف كردن مال در مسيري كه به فلسفه و غايت آن كه بر پا داشتن حيات معقول بشري است، خدشه وارد مي‏سازد، كاري سفيهانه و تباه ساختن مال خواهد بود.

«لاتسألوا عن أشياء ان تبدلكم تسؤكم»10

در اين آيه كريمه از پرسش‏هايي كه پاسخ آن‏ها تكاليف سنگيني براي سؤال كنندگان خواهد بود و خداوند به مقتضاي اصل تسهيل در شريعت، آن‏ها را بيان نكرده است، نهي شده است. چنان كه در ادامه آيه مي‏فرمايد:

«عفا اللّه‏ عنها»11

/ 18