(السيد شمس الدين على بن ثابت بن عصيدة سوراوى فاضل جليل ثقة يروى العلامه عن ابيه عنه.)16
شيخ آقا بزرگ تهرانى طريق اجازه وى را به شيخ طوسى ياد مى كند و در پايان برگفتار شيخ حرّ عاملى در (امل الآمل) مى افزايد:
(السيّد شمس الدين على بن ثابت… ومن المعلوم ان التعبير بكلمة (السيد) كان قد خص شيئاً فشيئاً فى القرن السابع ببنى هاشم و ذلك فى قبال كلمة (الشيخ) لغيرهم….)17
كلمه (سيد) را كه شيخ حر عاملى در امل الامل به كار برده از قرن هفتم هجرى اندك اندك به علويان و بنى هاشم گفته مى شد. در برابر كلمه (شيخ) براى غير علويان به كار مى رفت براى تميز بين دوتبار….
ميرزا عبداللّه افندى طريق روايت او را به شيخ طوسى ياد كرده و پس از نقل گفتار شيخ حر عاملى از امل الامل مى نويسد:
(واقول يروى هو عن الشيخ محمد بن طحال المقدادى عن الشيخ ابى على ولد الشيخ الطوسى عن والده الشيخ الطوسى.)18
همان گونه كه از متن پاره اى از اجازه ها بر مى آيد وى كربلا را پايگاه حركتها و جنبشهاى فكرى خود قرار داده بوده و در حوزه پرشكوه وى شاگردان بسيارى تربيت يافته اند. بعضى از شاگردان وى از طرق اجازات و سلسله هاى روايات هستند.
نقش خاندان اعرجى در جنبش علمى مدرسه كربلا
خاندانِ اعرجى از كهن ترين و بزرگ ترين خاندانهاى علم و رهبرى است. نقابت حائر شريف را اين خاندان به عهده داشته اند.
اين خاندان پيش از فروپاشى بغداد و پس از آن درجنبش فكرى و علمى حوزه كربلا نقش مهم و درخورى داشته و ميراث فرهنگى بسيارى از خود به يادگار گذاشته است.
اين خاندان در حلقه اسانيد روايات و طرق اجازات اصحاب اماميه قرار دارد.
عبيداللّه اعرج فرزند حسين اصغر فرزند امام سجاد(ع) است و اين خاندان ذريّه اويند. عبيداللّه اعرج لنگ بوده از اين روى به (اعرج) مشهور شده و لقب در تبار وى نيز مانده است.19
نخستين شخصى كه از اين خاندان در آخر قرن ششم و مطلع قرن هفتم هجرى كربلاى مقدسه را مسكن خويش قرار داد سيد عزالدين محمد المعمر
(م. ح. 655هـ.ق.) بن احمد الزائر بن على بن يحيى سابة بن الحسن بن جعفر حجة بن عبيداللّه اعرج بود.20 فرزند وى فخرالدين على (م.702هـ.ق.) در كربلا چشم به جهان گشود.
ستاره اين خاندان بزرگ در اوائل قرن هفتم هجرى در كربلا طلوع كرد و بيش از چند قرن در آسمان كربلاى مقدسه درخشيد. از اين خاندان دانشوران بزرگى برخاسته و در گسترش دانش دين و نشر فرهنگ تشيع بسيار نقش داشته اند كه در اين جا به جايگاه والاى چند تن از اين خاندان در مدرسه كربلا اشاره مى كنيم:
1. سيد عزيزالدين محمد المعمر: وى نخستين كسى بوده از اين خاندان كه در كربلا سكنا گزيده و به حوزه درس امام شمس الدين فخار حائرى (م.630هـ.ق.) پيوسته و پس از رسيدن به مقام والاى اجتهاد كرسى تدريس را به دست گرفته و شاگردان بسيارى تربيت كرده است.
وى از همروزگاران شيخ سديدالدين يوسف پدر علامه حلى و شيخ نجم الدين ابوالقاسم جعفر (602 ـ 676هـ.ق.) معروف به محقق حلّى صاحب شرايع بوده و در بين مردم و علما جايگاه بس والا و ارجمندى داشته به گونه اى كه مهر و امضا و شهادت او در صدر قباله ها و وقفنامه هاى قديمى ديده مى شود. وى پدر و مربى و استاد فخرالدين على (م.702هـ.ق.) بوده و مورد وثوق علما.
نقابت علويان را فرزند وى الحسن به عهده داشته است.21
2. سيد ابوالحسن فخرالدين على (م. 702هـ.ق.) سيدعزالدين محمد المعمر بن سيد احمد الزائر حسينى اعرجى حائرى شاعر اديب فقيه متلكم و از بزرگان اجتهاد و طرق اجازات بوده است.
او پس از فراگيرى دانشهاى اسلامى و فنون ادب در محضر پدر و ديگر