قرآن فلسفه نماز را ياد خدا مىداند؛ «أَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِكْرِى »(24)
و ذكر خدا را مايه آرامش دلها؛ «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»(25)
و نتيجه آرامش دل را پرواز به ملكوت. «يَأَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِى إِلَى رَبِّك»(26)
قرآن در مواردى ديگر، دليل عبادت را تشكر از خداوند مىداند:
«اُعْبدوُا رَبَّكُمْ الَّذى خَلَقكُم»(27)
پرستش كنيد پروردگارتان را كه شما را آفريد.
«فَلْيَعْبُدُواْ رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ الَّذِى أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَءَامَنَهُم مِّنْ خَوْفِ»(28)
پس پروردگار اين خانه (كعبه) را پرستش كنند كه آنان را از گرسنگى و ناامنى نجات داد.
در بعضى آيات به نقش تربيتى نماز اشاره شده است:
«إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنكَرِ»(29)
همانا نماز انسان را از زشتىها و مُنكرات باز مىدارد.
نمازگزار ناچار است كه بخاطر صحّت نماز و يا قبول شدن آن، يكسرى دستوراتِ دينى را مراعات كند كه رعايت آنها خود زمينهاى قوى براى دورى از گناه و زشتى است. آرى كسى كه لباس سفيد بپوشد، طبيعى است كه روى زمينِ آلوده و كثيف نمىنشيند.
قرآن بدنبال سفارش به نماز مىفرمايد:
«إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَات»(30)
همانا كارهاى شايسته، گناهان را از بين مىبرند.
پس نماز يك توبه عملى از گناهان گذشته است و خداوند با اين آيه به گنهكار اميد مىدهد كه اگر به كارهاى شايسته همچون نماز و عبادت روى بياورد بديهايش محو مىشود.
24) سوره طه، آيه 14 . 25) سوره رعد، آيه 28 . 26) سوره فجر، آيه 28. 27) سوره نساء، آيه 1 . 28) سوره قريش، آيه 2 . 29) سوره عنكبوت، آيه 45 . 30) سوره هود، آيه 114 .