همچون آنچه در بحث از تواريخ مغرب گفته شد، در پايان سخن از تواريخ عمان نيز جاي آن دارد تا چند نمونه از آثار تاريخي متأخر معرفي گردند كه از نظر سبك تأليف و شيوه تحقيق ملحق به آثار سنتيد و در مطالعات تاريخي از اعتباري قابل ملاحظه برخوردارند. در اين ميان نخست بايد به آثار تاريخي حميد بن محمد بن رزيق (د. 1274 ق) مشهور به سليل بن رزيق اشاره كرده كه به طور مجموع تاريخي متصل براي عمان از عهد پيش از اسلام تا عصر مؤلف محسوب مي گردند. اولين اثر او كتاب الشعاع الشائع باللمعان في ذكر ائمة عمان است كه شرح تاريخ عمان از جلندي بن مسعود، نخست امام اباضي تا احمد بن سعيد (د. 1198 ق) بنيان گذار سلسله بو سعيدي را در بر مي گيرد (چاپ به كوشش عبدالمنعم عامر، قاهره، 1398 ق / 1978 م).
ابن رزيق پس از آن به تأليف اثري با عنوان الفتح المبين في سيره السادات البوسعيديين دست يازيده كه مقصد اصلي آن تكميل كتاب پيشين در تاريخ آل بو سعيد (تا سلطنت سلطان بن احمد) بوده و به عنوان پيش درآمد، بر تاريخ عمان پيش از جلندي، تاريخ امامان اباضي تا آل بو سعيد و نيز دوره سلاطين بني نبهان گذاري مختصر داشته است (چاپ به كوشش عبدالمنعم عامر و محمد مرسي عبدالله، قاهره، 1403 ق / 1983 م). در 1871 م ترجمه يي انگليسي از اين اثر نيز توسط بجر در لندن انتشار يافته بوده است21. اثر سوم ابن رزيق در تكميل دو كتاب پيشين، تأليفي با عنوان بدر التمام في سيرة السيد بن سلطان است كه متن آن به ضميمه الفتح المبين (صص 457-565) به چاپ رسيده است.
از مورخان عماني در عصر ابن رزيق، محمد بن سعيد قلهاتي (د. 1287 ق) صاحب كتاب الكشف و البيان، تاريخي نسبتاً مفصل براي عمان است كه اين اثر او در 1400 ق / 1980 م به كوشش سيده اسماعيل كاشف در عمان انتشار يافته است. مورخ ديگر از متأخران، عبدالله بن حميد سالمي است كه با تأليف تاريخي مفصل با عنوان تحفة الاعيان بسيرة اهل عمان (چاپ قاهره، 1332 ق؛ نيز 1347-1350 ق) و اثري مختصر با عنوان اللمعة المرضية (چاپ در مجموعه 6 اثر اباضي، الجزيره، 1326 ق) سهمي بسزا در تاريخنگاري عمان داشته است.
در مورد آغاز رواج مذهب اباضي در شرق آفريقا، هنوز پژوهش كافي صورت نگرفته است و بي ترديد آشنايي محدود منطقه با مذهب به سده هاي نخستين اسلامي بازگشت داشته است، اما گسترش جدي اين مذهب در منطقه، با سلطه عمان بر قسمت عمده ساحل شرقي افريقا در قرنهاي 11 و 12 ق / 17 و 18 م تحقق يافته است (نك. لويتسكي، «اباضيه»، 653).
قديمترين نوشته تاريخي در باب اباضيان شرق آفريقا، نوشته يي مربوط به سده 9 ق به زبان عربي و با عنوان السلوة في اخبار كلوة است كه پس از بحثي از چگونگي نفوذ اسلام به شرق آفريقا و سخن آوردن از سلسله شير ازيان در آن منطقه، به نفوذ مذهب اباضي در نواحي كلوه از سواحل شرقي آفريقا و تاريخ مذهب اباضي در منطقه پرداخته است. كتاب السلوه به كوشش محمد علي صليبي در 1985 م در عمان به چاپ رسيده است.