بازگشت به نهج البلاغه

‌صفحه‌ى 48

است. من در بحث خود سه نكته يا مفهوم را مطرح كردم: دنيا، كبر، فتنه، صدگونه موضوع از اين دست در نهج البلاغه پيدا مى‏كنيد، من احصاء نكرده‏ام كه بگويم دقيقا صد موضوع. به حدس و تخمين تصور مى‏كنم كه شايد بيش از صد موضوع كلى از اين دست بشود پيدا كرد. امير المؤمنين عليه السلام اشاره مى‏كنند به درمانى كه آن درمان حاكى از وجود يك بيمارى است، و اگر آن بيمارى نبود، آن حكيمىكه مسؤوليت مضاعف نسبت به اين جامعه داشت اين حرفها را نمى‏زد، مسلما چيز ديگر در منبر مى‏گفت. گفتن اين حرفها حاكى از اين است كه آن مردم به آن بيماريها مبتلا بوده‏اند و علاجش اين توصيه‏هاست. اكنون بعد از گذشت هزار و سيصد و چند ده سال از آن روز، به نسخه درمان احتياج داريم، هم براى خود آن درمان و هم براى اينكه بدانيم كدام بيماريها ما را تهديد مى‏كند.

امروز ما هم در شرايط مشابهى هستيم، ما را هم دنياطلبى تهديد مى‏كند، ما را هم ابتلاء به كبر و خودپرستى و تبعيض تهديد مى‏كند، طوفانهاى فتنه‏هاى اجتماعى ما را هم به فرو ريختن تهديد مى‏كند. بنابراين ما هم به آن درمانها احتياج داريم، و بيش از هميشه به نهج البلاغه احتياج داريم، مخصوصا از اين ديدگاه، و من نديده‏ام از اين ديدگاه كسى دنبال نهج البلاغه رفته باشد، مى‏دانيد كه البته خيلى كار شده اما اين يك ديدگاه جديد است. اينك در آيينه نهج البلاغه نگاه كنيد و ببينيد شما از وضع كنونى خودتان چه چيزى را در آن مى‏بينيد، كدام درد را، كدام خطر را مى‏بينيد كدام هشدار متوجه ماست و بدانيد كه درمانش در نهج البلاغه موجود است. امروز بسيار لازم است كه محققان، نهج البلاغه را از اين جهات تفسير كنند.

در پايان سخن، اولا تشكر مى‏كنم از برادران عزيزى كه به احياى نهج البلاغه برخاسته‏اند و به پژوهشهاى نهج البلاغه ابعاد علمىجدى بخشيده‏اند، و به طرح و مداوم آن اهميت داده‏اند و اين كتاب مقدس و زندگى آموز و دوران ساز را از زير غبارهاى نسيان خارج كرده‏اند، و تشكر مى‏كنم از محققينى كه درباره نهج البلاغه كوشيده‏اند، تفسير و شرح نوشته‏اند، ترجمه كرده‏اند، لغت‏نامه ساخته‏اند و كوششهاى ارجمند ديگر. اما خواهش مى‏كنم كه مسأله نهج البلاغه را از اين هم جدى‏تر بگيريم.

امروزه براى ما نهج البلاغه از جهات مختلفى حساس است، من اينجا دو بعدش را