مصداقهاى روشن است.
بنا بر اين هر گونه تصرف در اموال ديگران از غير طريق صحيح و به ناحق مشمول اين نهى الهى است.
تمام معاملاتى كه هدف صحيحى را تعقيب نمىكند و پايه و اساس عقلايى ندارد مشمول اين آيه است.
همين معنى در سوره نساء آيه 29 با توضيح بيشترى خطاب به مؤمنان آمده است، مىفرمايد: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ:" اى كسانى كه ايمان آوردهايد! اموال يكديگر را به باطل و از طرق نامشروع نخوريد مگر اينكه تجارتى باشد كه با رضايت شما انجام گيرد".
استثناء تجارت، توأم با تراضى، در واقع بيان يك مصداق روشن از طرق مشروع و حلال است، و هبه و ميراث و هديه، وصيت و مانند آن را نفى نمىكند، زيرا آنها نيز از طرق مشروع عقلايى است.
جالب اينكه بعضى از مفسران گفتهاند: قرار گرفتن آيه مورد بحث بعد از آيات روزه (آيات 182- 187) نشانه يك نوع همبستگى در ميان اين دو است، در آنجا نهى از خوردن و آشاميدن به خاطر انجام يك عبادت الهى مىكند، و در اينجا نهى از خوردن اموال مردم به ناحق كه اين هم نوع ديگرى از روزه و رياضت نفوس است، و در واقع هر دو شاخههايى از تقوا محسوب مىشود، همان تقوايى كه به عنوان هدف نهايى روزه معرفى شده است «1».
ذكر اين نكته نيز لازم است كه تعبير به" اكل" (خوردن) معنى وسيع و گستردهاى دارد كه هر گونه تصرفى را شامل مىشود، و در واقع اين تعبير كنايهاى است از انواع تصرفات، و" اكل" يك مصداق روشن آن است.
سپس در ذيل آيه، انگشت روى يك نمونه بارز" اكل مال به باطل" (خوردن
1) اقتباس از تفسير فى ظلال القرآن جلد 1، صفحه 252.