تفسیر نمونه

ناصر مکارم شیرازی

جلد 2 -صفحه : 655/ 505
نمايش فراداده

اعلام خطر مى‏كنم.

حضور اعمال و تجسم آن در قيامت

‏ قرآن مجيد در آيه مورد بحث و آيات زياد ديگرى از اين حقيقت پرده بر مى‏دارد كه در قيامت اعمال نيك و بد انسان، هر كدام در شكلى تجسم يافته و در عرصه محشر حاضر مى‏شود.

واژه" تجد" از ماده" و جدان" (يافتن) ضد فقدان و نابودى است و كلمه" خير" و" سوء" كه به صورت نكره آمده در اينجا مفيد عموم است، يعنى هر انسانى در آن روز تمام اعمال خوب و بد خود را- هر چند كم باشد- در نزد خود مى‏يابد.

گرچه جمعى از مفسرين اصرار دارند اين آيه، و آيات مانند آن را توجيه كنند و بگويند منظور از حاضر شدن اعمال، حضور پاداش و كيفر آنها است و يا اينكه منظور حضور نامه عمل است كه تمام اعمال آدمى از نيك و بد در آن ثبت شده است.

ولى پيدا است كه اين توجيهات، با ظاهر آيه سازگار نيست، زيرا اين آيه به روشنى مى‏گويد كه انسان در روز رستاخيز،" خود عمل" را مى‏يابد، و در ذيل آيه مى‏خوانيم گناهكار آرزو دارد كه بين او و عمل زشتى كه انجام داده جدايى بيفتد، و در اينجا نيز خود عمل، مورد بحث آيه است نه نامه عمل و نه كيفر و پاداش آنها.

گواه ديگر اينكه در آيه مورد بحث مى‏خوانيم: گناهكار دوست مى‏دارد ميان او و عملش فاصله زيادى بيفتد و هرگز آرزوى از بين رفتن عمل خود را نمى‏كند. اين نشان مى‏دهد كه نابودى اعمال امكان‏پذير نيست و به همين دليل تمناى آن را نمى‏نمايد.

آيات فراوان ديگرى نيز اين مطلب را تاييد مى‏كند مانند آيه 49 سوره كهف" وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَداً" (گنهكاران در روز رستاخيز، تمام اعمال گذشته خود را در برابر خود حاضر مى‏بينند و خداوند به هيچ كس، ستم‏