از روى علم و عمد و بر خلاف عقل و و جدان سر از اطاعت پيچيدهاند صادر شده كه آنها ايمان نياورند" (كَذلِكَ حَقَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ فَسَقُوا أَنَّهُمْ لا يُؤْمِنُونَ) «1».
در واقع اين خاصيت اعمال نادرست و مستمر آنها است كه قلبشان را چنان تاريك و روحشان را چنان آلوده مىكند كه با وضوح و روشنى حق آن را نمىبينند و به بيراهه مىروند.
بنا بر اين آيه فوق هيچگونه دلالت بر مساله جبر ندارد، بلكه اشاره به آثار اعمال خود انسان مىباشد ولى شك نيست كه اين اعمال چنان خاصيتى را به فرمان خدا دارد.
درست مثل اين است كه به كسى بگوئيم صد بار به تو گفتيم گرد مواد مخدر و مشروبات الكلى مگرد، اكنون كه گوش ندادى و شديدا معتاد شدى، محكوم به اين هستى كه مدتها در بدبختى بمانى.
(1) كاف تشبيه در اينجا اشاره به مطلبى است كه در آخرين جمله آيه قبل ذكر شده است و معنى آيه چنين است" كما انه ليس بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ كَذلِكَ حَقَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ".