" با اين حال كه آنها گوش شنوايى ندارند، آيا تو مىتوانى صداى خود را به گوش كران برسانى هر چند درك نكنند" (أَ فَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ وَ لَوْ كانُوا لا يَعْقِلُونَ).
" و گروهى ديگر از آنان چشم به تو مىدوزند و اعمال ترا مىنگرند كه هر يك نشانهاى از حقانيت و صدق گفتار تو را در بر دارد، اما گويى كورند و نابينا" (وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْظُرُ إِلَيْكَ) «1».
" آيا با اين حال تو مىتوانى اين نابينايان را هدايت كنى هر چند فاقد بصيرت باشند" (أَ فَأَنْتَ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ لَوْ كانُوا لا يُبْصِرُونَ).
ولى بدان و آنها نيز بايد بدانند كه اين نارسايى فكر و عدم بصيرت و نابينايى از ديدن چهره حق و ناشنوايى در برابر گفتار خدا، چيزى نيست كه با خود از مادر به اين جهان آورده باشند، و خداوند به آنها ستمى كرده باشد، بلكه اين خود آنها بودهاند كه با اعمال نادرستشان و دشمنى و عصيان در برابر حق روح خود را تاريك و چشم بصيرت و گوش شنوايشان را از كار انداختند چرا كه" خداوند به هيچ كس از مردم ستم نمىكند، ولى مردمند كه به خويشتن ستم روا مىدارند" (إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَ لكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ).
در اينجا به دو نكته بايد توجه كرد:
1- اينكه در آيه دوم مىخوانيم گوش به تو فرا مىدهند و در آيه سوم مىخوانيم به سوى تو نگاه مىكنند اشاره به اين است گروهى از آنان سخنان اعجاز آميز ترا مىشنوند و گروه ديگرى اعمال معجزنشانت را كه همگى دليل
(1) در اينجا نيز جمله كانهم عمى لا يبصرون نيز در تقدير است.