بر دارد، كشته خواهد شد.
ولى تفسير نخست از همه نزديكتر به نظر مىرسد «1».
و در پايان آيه مىخوانيم" خداوند به آنچه آنها انجام مىدادند آگاه است" (وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِما يَعْمَلُونَ).
" سر انجام يوسف را به بهاى كمى- چند درهم- فروختند" (وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ).
گرچه در مورد فروشندگان يوسف و اينكه چه كسانى بودند گفتگو است، بعضى آنها را برادران يوسف دانستهاند، ولى ظاهر آيات اين است كه كاروانيان اقدام به چنين كارى كردند، زيرا در آيات قبل سخنى از برادران نيست و با پايان آيه قبل كه گذشت بحث برادران تمام شده است، و ضميرهاى جمع در جمله" ارسلوا،" و" اسروه" و" شروه" همه به يك چيز باز مىگردد، يعنى كاروانيان.
در اينجا اين سؤال پيش مىآيد كه چرا آنها يوسف را كه حد اقل غلام پر قيمتى محسوب مىشد به بهاى اندك و به تعبير قرآن بثمن بخس فروختند.
ولى اين معمول است كه هميشه دزدان و يا كسانى كه به سرمايه مهمى بدون زحمت دست مىيابند از ترس اينكه مبادا ديران بفهمند آن را فورا مىفروشند، و طبيعى است كه با اين فوريت نمىتوانند بهاى گزافى براى خود فراهم سازند.
" بخس" در اصل به معنى اين است كه چيزى را با ستمگرى كم كنند
(1) بضاعة در اصل از ماده" بضع" (بر وزن نذر) به معنى قطعهاى از گوشت است، كه آن را جدا مىكنند و سپس تعميم يافته و به قطعه مهمى از مال و سرمايه نيز گفته شده است،" بضعه" به معنى پاره تن و" حسن البضع" به معنى انسان فربه و پر گوشت آمده است، و" بضع" (بر وزن حزب) به معنى عدد سه تا ده آمده است (مفردات راغب).