جامعه كوچك، مانند خانواده و غيره به يكديگر ضميمه ميشوند، اجتماع بزرگى تشكيل ميگردد و اصلاح جامعههاى كوچك پايه اصلاح جامعههاى بزرگ است.
منظور از جامعههاى كوچك، همان محيطهاى خانواده و... است كه هر كدام به نوبه خود در تشكيل تمدن و زندگى گروهى نقش بهسزايى دارند.
اكنون گفتگوى ما در مورد محيط خانواده است كه اسلام در تحكيم و تثبيت آن اوامر مؤكدى صادر نموده است. ما دستورهاى اسلام را در اين زمينه در ضمن سه بخش بيان ميكنيم تا روشن شود كه چگونه اسلام در تحكيم محيط خانوادگى كوشيده و اگر در اين دو آيه امر ميكند كه پيوند ولايت پدر و مادر و خويشاوندان كافر را بشكنيم روى عللى است كه صلاح جامعه را در آن ديده است و سلب چنين ولايت از پدر و برادر كافر، منافات ندارد كه به آنان در حدّ يك انسان خدمتگذار احترام شود. اكنون دستورهاى اسلام درباره والدين و همسران و خويشاوندان بهگونهاى فشرده بيان ميشود:
بدون ترديد اين دو شخصيّت، ركن مهم اجتماعند. از اين لحاظ وقتى قرآن دستور ميدهد كه خدا را ستايش نماييم، بلافاصله دستور ميدهد به پدر و مادر نيكى كنيم:
«وَقَضى رَبُّكَ أَ لاّتَعْبُدُوا إِلاّ إِيّاهُ وَبِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً؛1
(اى پيامبر،) پروردگار تو دستور داده كه جز او كس ديگر را نپرستيد و به پدران و مادران نيكى كنيد».
و در جاى ديگر فرموده:
«أَنِ اشْكُرْ لِى وَلِوالِدَيْكَ إِلَى المَصِـيرُ؛2
در برابر من و پدر و مادرت، سپاسگزار باش و بازگشت تو به سوى من است».
1. اسرا(17) آيه 23. 2. لقمان(31) آيه 14.