صفحه‌ى 362
بدان كه شرط است در آن، علاوه از پاك بودن آن كه از جنس زمين يا چيزى كه از آن مىرويد باشد و مأكول و ملبوس نباشد. بلى، جايز است سجده بر كاغذ نيز پس صحيح نيست سجده كردن بر چيزى كه از اسم زمين بيرون باشد مثل معادن طلا و نقره و عقيق و فيروزه و قير و زفت و امثال آنها. و هم چنين جايز نيست سجده كردن بر چيزى كه از اسم روييده از زمين بيرون رود، مثل خاكستر و ذغال و امثال آنها. و جايز نيست سجده بر خوراكى و لباس مثل نان و پنبه و كتان و امثال آنها و جايز است سجده بر هر سنگى كه معدنى نباشد.
جايز نيست در حال اختيار سجده بر خزف و آجر و آهك و گچ پخته. و پيش از طبخ، سجده بر آن مانعى ندارد.
جايز نيست سجده بر بلور و شيشه.
جايز است سجده بر گِل ارمنى و گِل مختوم كه هر دو معروف است.
در جواز سجده بر عقاقير و دواها مثل گلگاوزبان و تاجريزى و خاكشير و ريشه كاسنى، اشكال است بلكه عدم جواز آن خالى از قوّت نيست. بلى، باكى نيست به سجده بر چيزهائى كه خوردن آن حتى در حال مرض متداول نباشد اگر چه نادراً در وقت گرانى و نحو آن، آن را بخورند.
باكى نيست به سجده بر مأكول حيوانات مثل كاه و علف.
سجده بر برگ چاهى و سجده بر قهوه، جايز نيست و در جواز سجده بر ترياك اشكال است.
سجده بر گردو و بادام و فندق و فستق و هستهى زردآلو جايز نيست و بر پوست آنها بعد از جدا شدن از مغز جايز است.
جايز است سجده بر نخلهى گندم و جو و پوست برنج.
جايز است سجده بر هستهى خرما و برگ درخت و پوست آن و سعف خرما.
باكى نيست به سجده بر برگ انگور بعد از خشك شدن آن و لكن قبل از آن مشكل است.
چيزهائى كه بعض اوقات آن را مىخورند يا اهل بعض بلاد مىخورند نه ديگران، سجده بر آنها جايز نيست در هيچ جا.