منابع فقه

محمدتقی جعفری‏

نسخه متنی -صفحه : 166/ 106
نمايش فراداده

دارد محبوب و مورد علاقه مى‏باشد. «1»

قاعده فراغ و تجاوز

انسان عاقل و آگاه هر عملى را كه انجام مى‏دهد اگر پس از عمل در بعضى از اجزاء يا كيفيت مقررى آن شك كند كه آيا صحيح به جا آورده است يا نه قاعده مزبور مى‏گويد صحيح به جا آورده است. زمينه اصلى حكم در مورد مزبور اين بود كه هر تكليف بايستى بطور يقين انجام داده شود يعنى بايستى شخص مكلف احراز قطعى نمايد كه از عهده تكليف برآمده است ولى با نظر به اين كه شخص عاقل و آگاه با داشتن اختيار متوجه كاريست كه انجام مى‏دهد لذا ترديد مزبور نمى‏تواند مكلف را به انجام مكرر همان تكليف وادار نمايد. البته واضح است كه اين اصل براى امتنان و مسامحه در امور تكليفى مقرر شده است و ممكنست به جهت اهميت حياتى يك عمل، اين قاعده جريان نداشته باشد. چنانكه اصل برائت عهده از تكليف مشكوك براى تسهيل زندگانيست.

اما در آن صورت كه عمل داراى اهميت است مانند اعمال مربوط

(1). المثلي يضمن بالمثلي و القيمي بضمن بالقيمي.