صفحه‌ى 316
جلال خدا، به عظمت خدا، اينها قسم است، بلكه بعيد نيست كه اگر بگويد به علم خدا، به قدرت خدا، آن هم قسم باشد.
مسأله 4 قسم به پيغمبران و امامان و به چيزهاى مقدس مثل قرآن، كعبه، و امثال آنها صحيح نيست.
مسأله 5 اگر بگويد به خدا من اين كار را مىكنم اگر خدا بخواهد و مراد تبرّك نباشد، بلكه واقعاً تعليق باشد قسم واقع نمىشود، حتى اگر قسم به به جا آوردن كار واجبى باشد يا ترك كردن چيز حرام باشد. و اگر بگويد به خدا اين كار را مىكنم اگر فلانى بخواهد، پس اگر آن شخص خواست كه آن عمل را بكند، قسم واقع مىشود و اگر نخواست واقع نمىشود. و اگر گفت قسم به خدا اگر زيد آمد فلان كار را مىكنم، اگر زيد آمد قسم واقع است و بايد عمل كند و الّا نبايد عمل كند.
مسأله 6 شرط است در صحيح بودن قسم، آن كه قسم خورنده عاقل و بالغ باشد و قصد و اختيار داشته باشد، بلكه اگر در حال شدت خشم قسم بخورد به طورى كه قصد از او سلب شود صحيح نيست.
مسأله 7 قسم اولاد با منع پدر و قسم زن با منع شوهر درست نيست، مگر آن كه منع كند از كار واجب يا از ترك حرام، و در صورتى كه منع آنها متوجه به مورد قسم باشد بعيد نيست كه قسم آنها واقع نشود.
مسأله 8 اگر اولاد و زن قسم بخورند بدون اذن پدر و شوهر بعيد نيست كه قسم آنها واقع نشود حتى در قسم به به جا آوردن واجب و به جا نياوردن حرام، لكن نبايد احتياط را ترك كرد.
مسأله 9 اگر قسم بخورد كه واجبى يا مستحبى را ترك كند يا حرامى يا مكروهى را به جا بياورد قسمش صحيح نيست و اگر مورد قسم به حسب حكم شرع مباح است ولى به حسب منافع و اغراض عقلايى رجحان و مزيت داشته