یادنامه کنگره هزاره نهج البلاغه

محمد تقی جعفری؛ همکاران: حسن حسن زاده آملی، محمد تقی فلسفی، سید علی خامنه‏ای، عباسعلی عمید زنجانی، زین العابدین قربانی

نسخه متنی -صفحه : 332/ 148
نمايش فراداده

مقاله دهم بهره ادبيات از سخنان على عليه السلام دكتر سيد جعفر شهيدى

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم در قرن اخير كه گروهى از شرق شناسان مغرب زمين تتبع و بحث‏هاى خود را به ادبيات عرب اختصاص دادند، بر سر مسأله‏هائى چند بين آنان پيكار در گرفت. هر دو دسته بخاطر روشنگرى حقيقت، و يا بكرسى نشاندن سخن خود، تا آنجا كه توانستند برابر يكديگر ايستادند.

پس از آنكه سالها اين بازار را گرم نگاه داشتند، اندك اندك گروهى از اديبان و فاضلان مشرق زمين- عرب يا جز عرب- كه نخست تماشاگر معركه آنان بودند خود نيز بميدان آمدند و هر يك بطرفدارى دسته‏اى برخاستند.

يكى از اين مسأله‏ها اين بود كه آيا گفته‏هاى شاعران و خطيبان عرب پيش از اسلام و نيز عصر پيغمبر و خلفا تا پايان حكومت امويان از صنعت‏هاى لفظى و معنوى برخوردار بوده است يا فرهنگ اسلامى پس از پيمودن دوران رشد و آميختن با ديگر فرهنگ‏ها- مخصوصا فرهنگ يونان و ايران به چنين هنرهائى آراسته شد از آن تاريخ سال‏ها و بلكه ده‏ها سال مى‏گذرد، در نتيجه دو جنگ جهانى و دگرگونيهاى بزرگى كه در زندگانى شرق و غرب پديد آمد، درهاى تازه‏اى از علم آموزى و يا مجادله‏هاى قلمى براى محققان گشوده گرديد، اما هنوز هم تنور اين جدال از گرمى نيفتاده است، و طرفداران هر دو نظر سرگرم كار خود هستند و مى‏كوشند تا با نشان دادن دليل‏هاى تازه‏تر، خصم خود را مغلوب نمايند.

آنچه مسلم است اين كه گفته طرفداران نظريه نخست از تعصب و بدبينى خالى نيست، چه اگر دسته‏اى از شكاكان و دير باوران در اصالت قصيده‏ها و قطعه‏هاى منسوب به عصر جاهلى ترديد كرده و آنها را محصول كوشش راويان قرن دوم دانسته‏اند، سندى اصيل از زبان عرب در دست است كه مسلمان و نامسلمان قطعيت آنرا پذيرفته‏اند و آن قرآن كريم است.

قرآن هر چند از لحاظ تاريخى سند دوره علم و آغاز اسلام است نه عصر جاهلى، اما