یادنامه کنگره هزاره نهج البلاغه

محمد تقی جعفری؛ همکاران: حسن حسن زاده آملی، محمد تقی فلسفی، سید علی خامنه‏ای، عباسعلی عمید زنجانی، زین العابدین قربانی

نسخه متنی -صفحه : 332/ 281
نمايش فراداده

4- وضع اقتصادى مردم

در آن زمان كه فرمانروايان و خلفاى اسلامى بر اسراف و اتراف و ولخرجى در بيت المال مسلمانان مى‏پرداختند نوع مردم «كه بيت المال از آن آنان محسوب مى‏شد» در فقر و فاقه و فشار اقتصادى بسر مى‏بردند.

باقر شريف قرشى در كتاب با ارزش خود بنام حيات الامام موسى بن جعفر در بررسى وضع مردم آن زمان چنين مى‏نويسد «در شهرهاى اسلامى اكثريت مردم همدم با فقر و محروميت بودند و در زير كابوس فقر و ستم و تيره‏روزى از پاى در مى‏آمدند. ثروتها و دارائى‏ها نزد طبقه‏اى مخصوص از آوازه‏خوانان و بى‏شرمهاى فسادگر تراكم يافته‏بود و آوازه‏خوانان در همه گونه لذت‏ها و خوشى‏ها هنرمند بودند بحدى كه در خواسته‏اى نفسانى زياده‏روى مى‏كردند ولى بر سر عامه مردم ستم حكمرانان ستمگر و فشار وصول خراج و ماليات و گرسنگى و فقر سايه افكنده بود. شاعر معروف ابو العتاهيه كه وضع نابسامان اقتصادى مردم و فشار و شكنجه‏هاى حكام را درك ميكرد بعنوان صداى محرومان و ستمديدگان ملت حقايق را در قصيده‏اى كه به امپراطور بغداد خطاب ميكرد افشاء كرد».

«من مبلغ عنى الامام نصائحا متواليه‏

«چه كسى پيامهاى خيرخواهانه مرا به زعيم مسلمانان مى‏رساند

إنّى أرى الأسعار أسعار الرعية عالية.

چون من نرخهاى اجناس مورد نياز مردم را گران مى‏بينم

و أرى المكاسب نزرة و أرى الضرورة فاشية

درآمدها را كم و نيازمندى و تهيدستى مردم را همه‏جا مى‏بينم.

و أرى غموم الدهر رائحة تمرّ و غادية

غم و اندوه روزگار را صبح و شام در جولان و رفت و آمدند.

و ارى اليتامى فى البيوت الخالية

يتيمان بى‏سرپرست در خانه‏هاى بدون غذا و وسائل بسر مى‏برند

من بين راج لم يزل يسمو اليك وراجيه‏

اين فرياد مردم است كه هميشه بسوى تو اوج مى‏گيرد.

يشكون مجهودا بأصوات ضعاف عالية

بيچاره‏ها با بى‏رمقى صداى ضعيف خود را بلند مى‏كنند