صفحه ى 155
[المسكنة]: مسكينى كه در اين جا «مسكنة الفاقة و الحاجة» است، يعنى ذلّت و خوارى فقر و نيازمندى.
[باءوا]: يعنى منصرف شدند و بازگشتند و اين كلمه معمولا وصل با يكى از دو كلمه «به خير» يا «به شر» به كار مى رود، و بيشتر در شر مى آيد همچون «باء بذنبه».
پيوسته، آيات اين سوره از همان انديشه اى بحث مى كند كه قرآن آن را آغاز كرد و گفت: كسانى كه متمسّك به رسالتهاى الاهى باشند، باكى بر ايشان نيست و اندوهگين نخواهند شد، و از زندگى بنى اسراييل داستانهايى براى ما نقل مى كند كه از آنها معلوم مى شود چگونه رسالتهاى خدا در رهانيدن انسان معذّب و ناكام نقشى ايفا كرده است، همچون براى بنى اسراييل در زمان فرعون، و چگونه پيامبران اين انسان گرفتار را به ساحل امن و امان مى رسانند.
و سپس از اين بحث مى شود كه چگونه رسالت انسان را از لحاظ فرهنگى و اجتماعى و علمى و عمرانى رشد داده و او را از رسوبات جاهليت رهانيده است، و سپس راه تمدن و شهرنشينى را در برابر او روشن كرده و او را به وسايل فراهم آوردن آب و كشت و زرع مجهز كرده است.
سپس چگونه شهر و آسايش اجتماع رسالتى و دينى را تهديد كرده و آن را به اجتماعى سست و در حال فروريختن درآورده است.
قرآن، در اين جا نقش پيام رسانى الاهى را در پيدايش تمدّن بشرى آشكار مى سازد، و از بعضى عوامل ديگر نيز ياد كرديم كه پس از اين ان شاء اللَّه به آنها