صفحهى 8
زمينه كلّى سوره
از آن روى كه سوره نحل ما را بسيار به ياد نعمتهاى خدا مىاندازد، در نزد بعضى به نام سورة النعم شهرت يافته است، و ديگران آن را سوره نحل مىخوانند (و عسل نحل يعنى زنبور عسل يكى از بهترين نوشيدنيها است). پس زمينه بحث كلى سوره- چنان كه به نظر من مىرسد- اين است كه با نعمتهاى خدا چگونه بايد رو به رو شويم ... و خلاصه گفتار در اين خصوص از اين قرار است:
1- ناگزير بايد كسى را كه اين نعمتها را به ما ارزانى داشته است يگانه بدانيم و شريكانى براى او قائل نشويم.
2- به تكميل نعمتهاى بيشمار او بپردازيم كه بزرگترين آنها نعمت وحى و رسالت است.
3- در استفاده و بهرهبردارى از اين نعمتها خود را ملتزم به حدود خدا بدانيم و پرهيزگار باشيم.
آيات نخستين درس همه موضوعهاى بحث سوره را يكباره به ياد ما مىآورد، و ما را بر آن وامىدارد تا به تدبر درباره آيه دوم يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ، أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ بپردازيم و از اين راه ما را به ياد وحى و يكتاپرستى و پرهيزگارى مىاندازد كه موضوعات اساسى را تشكيل مىدهند. و همين امر است كه ذكر حكيم و قرآن كريم از ما مىخواهد كه آن را از نعمتهاى خدا بشماريم، و ايمان آوردن به او را همچون سپاسگزارى از او درباره ارزانى داشتن آن نعمتها به خودمان قرار دهيم.
سپس، همچون مقدمهاى براى يادآورى نعمتها، ما را به ياد آيات و