تفسیر هدایت

سیدمحمدتقی مدرسی

جلد 8 -صفحه : 483/ 224
نمايش فراداده

نافرمانيهايشان با فرمانبردارى و طاعت خدا رويارويى كنى. شايد بتوان اين آيه را صورتى آشكار از مبارزه و ظلم ستيزى شمرد، و آيه‏اى است روشن و آشكار براى تسلّط و قدرت خدا، و چيرگى مؤمنان به او و قدرتشان در رويارويى با دشمنان دين.

«ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَصِفُونَ- سخن بد آنان را به هر چه نيكوترت آيد پاسخ گوى، ما به سخن آنان آگاهتريم.»

درست است كه خدا مى‏تواند دشمنى كافران را دفع كند و دور سازد، و درست است كه هر گاه حكمت رساى او اقتضا كند چنين خواهد كرد، ولى اين امر نبايد موجب بد خلقى مؤمنان و زورگويى آنان در زمين شود، بلكه بايد در رفتار با ديگران از اخلاقى والا برخوردار باشند و بر گزند و آزارى كه از آنها مى‏بينند صبر و شكيبايى ورزند و براى تبليغ دعوت دشواريهاى شخصى را تحمّل كنند.

[97] «وَ قُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّياطِينِ- بگو: اى پروردگار من، از حمله‏هاى شيطانها به تو پناه مى‏آورم.»

«همزات» همان حملات عقب راننده است كه شيطان براى گمراه ساختن و فريفتن انسان بدان مبادرت مى‏كند، و ضرورتى ندارد كه شيطان فقط همان موجود پنهانى باشد كه او را تصوّر مى‏كنيم، بلكه به صورت شهوت و ميلى شديد كه عارض آدمى مى‏شود، يا انسانى منحرف كه مى‏كوشد بر آدمى تأثيرى منفى بگذارد، مجسّم مى‏گردد.

[98] «وَ أَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ- و به تو پناه مى‏آورم، اى پروردگار من، اگر نزد من حاضر آيند.»

بر مؤمن واجب است كه از نشيمنگاههاى شياطين- انس و جنّ- همچون مجالس معصيت و غيبت گويى بر مردم بگريزد.

[99] انسانى كه در دنيا از شيطان به خدا پناه نبرد و از خدا پروا نكند هنگامى پشيمان مى‏شود كه ديگر پشيمانى سودى ندارد، از اين رو خداوند پس از آن كه انسان را از شيطان بر حذر مى‏دارد به شرح حال انسان منحرفى مى‏پردازد كه لحظه مرگش فرا رسيده است و مى‏فرمايد: