سياق مطلب در اين مجموعه آيات از گوشههايى از روز قيامت با ما سخن مىگويد، آن گاه كه بانگى عظيم برمىخيزد و ناگهان ستمكاران برپا مىشوند و مىنگرند و انتظار عذاب خدا را مىكشند. در آن جا مسئوليّت جلوهگر مىشود، همان چيزى كه در دنيا همواره از آن مىگريختند، و توجيهات و بهانههايى كه مىپنداشتند مىتوانند آنها را وسيله رهايى از پاداش اعمال خود قرار دهند از پا درمىآيد و فرو مىريزد.
يكى از آن توجيهات افكندن مسئوليّت و ملامت بر گردن ديگران است، كه برخى ادّعا مىكنند كه به ناخواست خود و اجبار از جانب صاحبان سلطه يا نيروهاى اجتماعى كارهايى ناشايست كردهاند. از بارزترين دلايل مسئوليّت در دنيا وجود كيفر است، كسى كه سوار كشتى مىشود و سپس آن كشتى غرق مىشود به نسبتى معيّن در غرق آن كشتى مسئول است، هر چند اين امر را به غفلت ناخدا مربوط بداند و توجيه كند، همچنين اگر ما در اجتماعى باشيم كه ستمگر بر آن حكم مىراند و درباره آن ستم خاموشى گزينيم خوارى و بلا شامل ما نيز خواهد شد، و اين امر بيگمان دليل مسئوليّت ما در مورد آن وضع است، هر چند سكوت خود را به فرهنگ جبر يا فلسفه انتظار كشيدن توجيه كنيم.
قرآن براى آن كه شعور و احساس ما را نسبت به مسئوليّت ژرف سازد، و نگذارد توجيهات و بهانهها ما را از اين امر مهمّ و اساسى در زندگى بشر در حجاب (غفلت يا تغافل) قرار دهد، مناظرى از روز قيامت را براى ما تصوير مىكند، و گوشهاى از اين توجيهات و بهانهها را، كه در آن هنگامه هنگام ستمگران بدانها متوسّل مىشوند عنوان مىسازد و به صورتى قاطع آنها را رد مىكند، و تمام اينها به صورت گفت و گويى ميان آنها و خدا و فرشتگان است. در واقع سياق قرآنى اين مناظر آخرت را به ما مىنماياند تا بر زندگى دنيوى ما به شكل احساس روانى و عملى ژرف نسبت به مسئوليّت انعكاس يابد.