با دگرگون شدن مقايسه مىكند و مىسنجد و از ديدگاه توانمنديها و اراده شخص خود مىنگرد و مىبيند كه دشمنان به شماره و ساز و برگ و تجربه از او بيشترند و نتيجه مىگيرد كه براى او ممكن نيست با امكانات محدود خود بر آنان پيروز شود، و اين نتيجهگيرى بذر نوميدى و فرار از پيكار را در نفس او مىكارد و بسا كه او را به بازگشت از راه و تسليم شدن به واقعيّت عملى بكشاند و اين خطايى است خطرناك و بزرگ كه بايد با توكّل و پشتگرمى به خداوند و اعتماد به ياورى او، چارهاش كرد، زيرا خداست كه زمين را پس از مرگش زنده مىكند و كسانى را كه به سوى اين هدف در تكاپو و جنبش هستند با اراده مطلق خود كه هيچ چيز آن را باز نمىدارد و ناتوان نمىكند، يارى مىدهد و پيروز مىسازد.
زمين با كسانى كه بر آن زندگى مىكنند در زير سايه حكومتهاى ستمگر مرده است، و اين حكومتها دلهاى مردم را به وسيله گمراه سازى مىميرانند، و براى هيچ كس احترامى در مال و ناموس و خونش باقى نمىگذارند، «وَ إِذا تَوَلَّى سَعى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيها وَ يُهْلِكَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الْفَسادَ «86»- پس چون از نزد تو بازگردد، مىكوشد كه در زمين فساد كند و كشتزارها و دامها را نابود كند، و خدا فساد را دوست ندارد.» سپس حكومتهاى ستمگر نيروهاى ملل را در جهت نابودى و ويرانى زمين مىكشانند و آتش جنگها را به خاطر طمعهاى پست خود برمىافروزند، آن گاه مردم را به عنوان فدا شوندگان و قربانيان آن پيش مىرانند.
براى آن كه يكى از معانى مرگ در زير سلطه حكومتهاى جائر را دريابيم كافى است نظرى زودگذر به نظام استكبارى حاكم بر جهان امروز و انبارهاى جنگ افزارهاى ويرانگر آن بيفكنيم كه كافى است بيش از 200 بار زمين را ويران كند، و در نظر آوريم كه همين نظام ستمگر است كه اكنون بذر بيم و هراس را در تمام جهان مىكارد. هم چنان كه ثروتهاى مردم را مىمكد و جذب مىكند و آنان را از بهرهجويى از آن در راه پيشرفت و آسايش خود بازمىدارد!
86- البقرة/ 205.