لوامع صاحبقرانی

محمدتقی مجلسی

جلد 1 -صفحه : 712/ 111
نمايش فراداده

اما اگر هر سه خبرى را از كتاب حسين بن سعيد روايت كنند، و هر سه موافق نقل نمايند ما را علم به همرسد كه ايشان دروغ بر حسين بن سعيد نبسته‏اند، پس بنا بر اين ممكن است وجود اخبار متواتره در اين كتب اربعه با آن كه الحمد للّه رب العالمين كتبى ديگر از علماء هست كه مؤيد اخبار مى‏تواند شد مثل كتاب محاسن برقى، و قرب الاسناد حميرى، و بصائر الدرجات صفار، و غير اينها از كتب، و در روضه اشاره به همه شده است در ضمن تأييد اخبار.

موافق اصطلاح متأخرين از زمان علامه

و اندكى بالاتر حديث بر پنج وجه است كه فايده دارد و تقسيمات ديگر در كتب عامه هست و بعضى از خاصه متابعت ايشان كرده‏اند و چون فائده بر آن مترتب نمى‏شود ذكر نكرديم آنها را.

اول صحيح

و آن خبريست كه راويان آن خبر تا معصوم همه امامى مذهب باشند و عادل باشند كه گناه كبيره نكنند و اصرار بر صغيره نداشته باشند و مروت داشته باشند كه از ايشان چيزى صادر نشود كه دلالت بر خفت عقل ايشان كند، و مع هذا ثقه و معتمد باشند به آن كه كثير السّهو و النسيان نباشند، و ظاهر خبر ابن حنظله كه گذشت، دلالتى بر اين دارد و نزد متأخرين اين خبر حجت است مگر آن كه معارضى داشته باشد.

دويم خبر حسن است

و آن خبريست كه رجال سند همه ايشان را مدح نموده باشند بدون توثيق يا بعضى را مدح كرده باشند و باقى را توثيق همين كه يك ممدوح بودن توثيق در سند هست حديث را حسن مى‏گويند هر چند ما بقى ثقه باشند.

سيم موثق

و گاهى قوى نيز مى‏گويند و آن خبريست كه همه را توثيق كرده باشند، و همه يا يكى از ايشان بد مذهب باشد به آن كه سنّى يا زيدى، يا فطحى، يا واقفى، يا كيسانى باشند.