غسل جنابت دو ضرب است، و از براى اغسال دو تيمم است يكى بدل از غسل دو ضربى و يكى بدل از وضو يك ضربى و حديثى صريح نيست در اين معنى و ليكن چون اكثر علما تيمم را بدل از وضو و غسل مىدانند و در ساير اغسال وضو را واجب مىدانند پس لازم مىآيد كه دو تيمم كنند.
و بنا بر آن اين دو حديث را تاويل مىكنند به آن كه در كيفيت يا در وجوب مساويند و بنا بر آن چه سابقا ذكر كرديم كه با ساير اغسال وضو واجب نيست يك تيمم لازم خواهد بود بلكه اين دو حديث نيز دلالت مىكند بر آن كه با غسل وضو واجب نيست و احوط آنست كه تيممى بدل از وضو نيز بسازد بقصد آن كه اگر مطلوب شارع باشد فبها و الا عبث باشد تا مخالفت اين جمع نيز نكرده و اللَّه تعالى يعلم.
(و سال محمّد بن مسلم ابا جعفر (صلوات الله عليه) عن الرّجل يكون به القروح و الجراحات فيجنب فقال لا باس بان يتيمّم و لا يغتسل)(1)
و همين حديث را كلينى و شيخ بسند صحيح روايت كردهاند از محمد بن مسلم كه گفت سؤال كردم از حضرت امام محمد باقر (صلوات الله عليه) از شخصى كه بر بدن او دملها و جراحتها باشد و جنب شود حضرت فرمودند كه باكى نيست كه تيمم كند و غسل نكند.
و عبارت شيخان چنين است كه: لا باس بان لا يغتسل يتيمم يعنى باكى نيست كه غسل نكند بلكه تيمم مىكند يعنى واجب است كه تيمم كند و بنا بر نسخه متن مفهوم مىشود كه هر دو جايز است و دور نيست كه نساخ غلط كرده باشند.
و مؤيد شيخين است صحيحه داود بن سرحان از آن حضرت (صلوات الله عليه) در شخصى كه جنب شود و در بدن او جراحتها و دملها باشد يا خوف هلاك داشته باشد از سرما. حضرت فرمودند كه غسل نكند و تيمم بكند و