آن كه بسيار مشكل است اول وقت را دانستن نسبت به اكثر علما چه جاى غير ايشان و جمعى افراط كردهاند كه چون جمعه بدل از ظهر است تا غروب آفتاب مىتوان كرد و اكثر قايلند به آن كه وقت جمعه از زوال است تا وقتى كه سايه زيادتى مثل سايه به سابق بر زوال شود و بعضى مثل شخص گفتهاند و خود اعتراف نمودهاند كه حديثى بر اين مضمون نديدهايم و متابعت مشايخ كردهاند كه البته خبرى به ايشان رسيده است كه گفتهاند و اين محض تقليد مذموم است و در مبحث نماز جمعه بيان اخبار خواهد شد إن شاء اللَّه تعالى.
(و روى اسماعيل بن ابى رباح عن ابى عبد اللَّه (صلوات اللَّه عليه) انّه قال اذا صلّيت و أنت ترى أنّك فى وقت و لم يدخل الوقت فدخل الوقت و أنت فى الصّلاة فقد اجزات عنك)(1)
و بسند صحيح منقولست از ابن ابى عمير از اسماعيل بن ابى رباح و ظاهرا لفظ ابى در اينجا از قلم نساخ زياد شده است چون بعد ابن در فهرست ندارد و در كلينى و تهذيب نيست و نسخها مختلف است در رباح به با و يا هر دو واقع شده است و در رجال شيخ بيا است و ذكر كرده است كه از اصحاب حضرت امام جعفر صادق (صلوات اللَّه عليه) بوده است و غير اين خبر حديثى از او نديدهام اما از گفته صدوق ظاهر مىشود كه كتابش معتمد اصحاب بوده است با آن كه ابن ابى عمير كه از او روايت كرده است اجماع است بر صحت آن چه از او صحيح شود لهذا اكثر علما عمل به آن نمودهاند و از حضرت روايت كرده است كه فرمودند كه هر گاه نماز كنى به گمان آن كه وقت داخل شده است و داخل نشده باشد و در اثناى نماز وقت داخل شود آن نماز صحيح است و اگر چه در حالت تشهد وقت داخل شود و جمعى گفتهاند كه اگر يك ركعت مانده وقت داخل شود صحيح است و الّا فلا و مشهور اوّل است پس اگر به اعتقاد دخول وقت سهوا نماز كرده باشد چنانكه بسيار است