اندیشه سیاسی محقق حلی

روح الله شریعتی

نسخه متنی -صفحه : 348/ 140
نمايش فراداده

فصل چهارم: سياست‏هاى اقتصادى حكومت اسلامي

مقدمه

امروزه يكى از سياست‏هايى كه دولتمردان را به برنامه‏ريزى دقيق و منظم ناگزير مىكند سياست اقتصادى جامعه است. دخالت دولت در زندگى افراد و در اختيار گرفتن اموال عمومى اين بحث را به ميان مىآورد كه اولاً: دولت چه اموالى را در اختيار دارد؟ آن اموال چند نوع است؟ محدوده اختيارات دولت در اين اموال تا چه حد است؟ و ثانياً: دخالت دولت يا حاكم در حيطه زندگى مادى افراد تا چه ميزان است؟

در نگاهى گذرا به تاريخچه دخالت دولت اسلامى در اقتصاد مىتوان گفت حكومت اسلامى ابتدا حالت ساده‏اى به خود داشت، اموال عمومى ناچيز بود و غنائم جنگى بلافاصله بعد از جنگ تقسيم مىشد. در زمان خليفه دوم كه كشور اسلامى با فتوحات چندانى روبه‏رو شد و اموال زيادى به غنيمت لشكريان اسلام درآمد خليفه به پيشنهاد مشاورانش ديوانى ترتيب داد تا اموال مذكور در محلّى نگهدارى شده و با حسابى منظم به مرور زمان به مستحقان داده شود. از آن زمان هر مالى كه براى شخصى خاص نبود و به اصطلاح به مسلمين يا به حاكم براى هزينه عمومى تعلق داشت به آن محل منتقل مىشد، و اصطلاح بيت‏المال