.2 گزينش استاد: استاد، نقش مهمى در زندگى دانش پژوهان دارد. اين مهم، بايد با مطالعه همه جانبه و مشورت انجام شود. زيرا استاد، سازنده فكر و اخلاق شاگرد است. اوست كه آينده وى را بنا مىنهد و راه مىنماياند.
اگر در اين كار حساس، خبره نباشد و بناى فكر و انديشه را كژ نهد و به جاى راه، چاه بنماياند، سر نوشت شومى گريبانگير دانش طلبان مىشود.
پس از رعايت اصول گزينش استاد: مشورت، شتاب نورزيدن و آگاهى كامل، استمرار وى در فراگيرى دانش از استاد گزينش شده، سفارش مىكند.
در اين جا، چند نكته ديگر را ياد آور مىشود و به كار بستن آنها از طالبان علم مىخواهد كه بحق در دانش اندوزى، نقش بسزايى دارند:
پيش از تخصص در دانشى، به دانش ديگر روى نياورد .
از شهرى كه در آن مشغول به تحصيل اند به شهرى ديگر، جز در هنگام ضرورت، كوچ نكنند
.3 گزينش هم مباحثه: دوست، همراه، آن كه بيشتر از ديگران با ايشان حشر و نشر دارد، بايد با دقت بر گزيده شود. در اين كتاب ارجمند، ويژگيهاى آن، چنين آمده است:
بايد فردى كه در امر تحصيل كوشا و از نظر معنوى اهل تقوى و داراى انديشه پاك و سالم و به دور از انحراف است، براى مباحثه برگزيده شود.
.4 شيوه نگارش براى طالب علم، آشنايى با فن نگارش و توانايى به اين كه آنچه فرا مىگيرد به روى كاغذ بياورد، كه هم خود را به كار آيد و هم ديگران را، بسيار ضرورى است و از اركان مهم است دانش پژوهى، از اين روى نويسنده اين كتاب ارزشمند، به طالبان علم سفارش مىكند:
طالب علم، در نگارش مطالب اساسى و اصولى، بايد همت گمارد. آنچه مىنگارد، بايد خوش خط، و نازك و سطرها دور از يكديگر باشد.
فصل چهارم: در اين فصل، عوامل موفقيت را بر مىشمارد و چند نكته آموزنده را ياد آور مىشود.
فصل پنجم: در اين فصل، به نكات آموزندهاى براى استاد و شاگرد، به شرح اشاره مىكند:
.1 شروع درس، چهار شنبه باشد.
.2 درس به اندازهاى باشد كه طالب علم، بتواند به آسانى آن را مطالعه كند.
.3 طالب علم، بايد تا درسى را خوب فرا نگرفته، درس ديگرى نگيرد و گر نه باعث كندى ذهن، از بين رفتن هوشيارى و اتلاف وقت خواهدشد.
.4 بر شيوه مناظره و گفت وگو مسلط شود.
.5 پس از فراگيرى، آن، با دقت و حوصله و انصاف در آن وارد شود.
.6 از خشم بى جا، چشم بپوشد .
.7 به مباحثه اهميت دهد، زيرا بهره مباحثه، به مراتب از مطالعه و مرور درس بيشتر است.
.8 از مناظره با افراد كج انديش و خود خواه، پرهيز شود.
.9 خود را به انديشه در نكات مهم درس، عادت دهد.
.10 از افراد با صلاحيت استفاده كند.
.11 براى امرار معاش، پيش از شروع تحصيل، شغلى برگزيند، تا چشم طمع به اموال مردم نداشته باشد؛ زيرا طمع دانشمند، احترام آبروى علم را مىبرد و زبان وى از اظهار حقيقت، باز مىماند.
.12 درسها را تكرار كند.
فصل ششم: در اين فصل، به امر مهمى اشاره مىكند و آن صبر و توكل در كسب دانش است. مىنويسد: فراگيرى دانش امرى است بزرگ... برد بارى در فراگيرى دانش ،لذتى برتر از لذت اهل دنيا در پى دارد. شيخ طوسى وقتى مشكل علمى خويش را بر اثر تلاش حلّ مىكرد فرياد مىزد :
«اين الملوك و اين ابنأ الملوك.»
فصل هفتم: زمان تحصيل. تحصيل دانش، از گهواره تا گور شايسته است. ولى بهترين ايّام فراگيرى، ابتداى جوانى، سحرگاهان، بين نماز مغرب و عشأ.
البته طالب علم، بايد تمامى اوقات خويش را به كسب دانش بپردازد. اگر از دانشى خسته شد، به دانش ديگر بپردازد.
نوشتهاند:
«شيخ طوسى، شب را بيدار بود و دفترهاى فراوانى پيش روى خود مىگشود، هر گاه از دانشى خسته مىشد، به ديگر روى مىآورد.»
فصل هشتم: در اين فصل، به طالب علم سفارش مىكند كه خير خواه ديگران باشد و از حسد دورى بگزيند و به استاد سفارش مىكند، شاگردان را آگاه به زمان پرورش دهد.
فصل نهم: در اين فصل سفارش مىكند: طالب علم، بايد از امكانات فراهم آمده و از لحظه لحظه وقت، استفاده برد. هنگام درس، بايد قلم و كاغذ آماده داشته باشد و هر مطلب سودمندى را يافت، يادداشت كند.
وجود دانشمندان بزرگ را غنيمت شمارد، تا از ميان نرفتهاند، از آنان استفاده برد.
فصل دهم: در اين فصل آمده: طالب علم، در مسير تحصيل دانش، بايد پرهيزگارى پيشه كند و و گرنه، بر اساس حديث نبوى، به يكى از سه آفت گرفتار خواهد آمد:
.1 مرگ در جوانى.
.2 روستا نشينى.
.3 مزدورى حكومت جائر.
آن گاه عواملى را بر مىشمارد كه به پرهيز گارى كمك مىكنند:
.1 كم خوردن.
.2 سكوت، در جاهايى كه به سخن گفتن، نيازى نيست.
.3 پرهيز از خوردنيهاى بازار.
.4 پرهيز از غيبت
.5 پرهيز از مجالست بازياده گويان، اهل فساد، بيكارهها و...
فصل يازدهم: در اين، عوامل حفظ و فراموشى را بر مىشمارد. در حفظ، عواملى چند را مؤثر مىداند:
.1 كم خوردن.
.2 نماز شب.
.3 قرأت قرآن، با خضوع و خشوع.
.4 تدبر در قرآن، بويژه در آية الكرسى.
.5 مسواك.
.6 استفاده از عسل.
.7 خوردن كندر، با شكر.
.8 خوردن مويز سرخ.
در فراموشى نيز عواملى چند را مؤثر مىداند:
.1 گناه بسيار.
.2 حزن و اندوه.