ابن وصيف شاه
جلد: 5
نويسنده: قهار مقيمي
شماره مقاله:1887
اِبْنِ وَصيفْ شاه، ابواسحاق ابراهيم بن وصيف شاه (يا سيف شاه)، مورخ مصري. حاجي
خليفه (1/30، 613) درگذشت او را در 599ق/1203م و بغدادي (1/10) در 596ق/1200م
دانسته است. بعضي ديگر چون خالدوف (I/446) و بروکلمان (GAL, I/409; GAL, S, I/574)
وي را تا 606ق/1209م زنده دانسته‌اند. اين نظر باتوجه به يکي از آثار خطي وي با
عنوان جواهر البور و وقائع الامور که وقايع مصر را تا 606ق ثبت کرده است (فهرس
المخطوطات المصوره، 2/108)، درست مي‌نمايد.
ابن وصيف شاه يکي از بزرگان مصر در عصر خويش بوده و احتمالاً در روضه، يکي از جزاير
نيل نزديک قاهره زندگي مي‌کرده است (مصطفي، 2/194). او چند اثر تاريخي از حود بر
جاي نهاده که مورخان بعدي چون قلقشندي (1/369، 2/293، 322، 5/482)، مقريزي (جم( و
ابن تغري بردي (1/38) از آنها بهره جسته‌اند.
آثار: العجائب الکبير، که مختصر آن توسط کارادُوو در 1898م در پاريس به چاپ رسيده
است (مصطفي، همانجا). نسخ? خطي کامل آن به شمار? 687 در موز? بريتانيا (ريو، 468) و
نسخه‌اي ديگر از آن در انستيتو خاورشناسي شوروي به شمار? 9594 موجود است (خالدوف،
همانجا). اثر ديگر وي، جواهر البحور و وقائع الامور و عجائب الدهور في اخبار الديار
المصريه است و چنانکه گفته شد، مشتمل بر حوادث مصر تا 606ق است (مصطفي، همانجا؛
فهرس المخطوطات المصوره، همانجا) و نسخ متعددي از آن در موز? گوتا (پرچ، III/257)،
وين (فلوگل، II/147)، پاريس (دوسلان، I/330) و لايپزيک (فولرس، 211) موجود است.
آثار ديگري نيز براي او بر شمرده‌اند، چون: اخبار مدينه السوس (حاجي خليفه، 1/30؛
ابن اياس، 1(1)/65) و نزهه الغيضه في فضايل الروضه (مصطفي، بغدادي، همانجاها).
مآخذ: ابن اياس، محمدبن احمد، بدائع الزهور، قاهره، 1402ق؛ ابن تغري بردي، النجوم؛
بغدادي، هديه؛ حاجي خليفه، کشف؛ فهرس المخطوطات المصوره، قاهره، 1956م؛ قلقشندي،
احمدبن علي، صبح الاعشي، قاهره، 1383ق؛ مصطفي، شاکر، التاريخ العربي و المؤرخون،
بيروت، 1980م؛ مقريزي، احمدبن علي، الخطط، به کوشش گاستون ويت، قاهره، 1924م؛ نيز:
De Slane; Flügel, Gustav, Die arabischen, persischen und türkischen
Handschriften, Wien, 1862; GAL; GAL, S; Khalidov; Pertsch; Rieu, Charles,
Supplement to the Catalogue of the Arabic Manuscripts, London, 1894; Vollers,
K., Katalog der islamischen,… Handschriften, Leipzig, 1906.
قهار مقيمي