وظ است

و ما با مطالعه سرگذشت اين قوم بايد درس عبرت بگيريم، تا مبادا خود و جامعه ما گرفتار بيمارى و بلاى آنان بشود

درود و سلام برپيروان انبياء و لعن و نفرين برمروّجان راه شيطان‏

عين‏اله ارشادى - تابستان 1382

نگاه اول

حضرت صالح عليه‏السلام از نگاه تاريخ‏

1- اصل و نسب حضرت صالحع

2- زمان تولد و وفات و مدت عمر

3- محل و مكان زندگى حضرت صالحع و قوم او

4- وجه تسميه يا علت نامگذارى اين قوم، به«ثمود» يا «اصحاب حجر»

5- از مشخصه‏هاى قوم ثمود

6- جايگاه حضرت صالحع در ميان قوم ثمود

1 اصل و نسب حضرت صالح عليه‏السلام‏

در اصل و نسب آن جناب علماى تاريخ و رجال،اختلاف كرده‏اند

حافظ بغوى مى‏نويسد صالح فرزند عبيدبن اسف بن اشنخ بن عبيدبن حاذربن ثمود بود

وهب‏بن منيه مى‏نويسد صالح فرزند عبيدبن جابربن ثمود بود و نيز گفته‏اند صالح فرزند جابربن ارم بن سام بن نوحع مى‏باشد3

2 زمان تولد و وفات و مدت عمر

بنابرنقلى حضرت صالحع به‏سال 2953 بعد از هبوط حضرت آدمع ديده به‏جهان گشود، و در سال 3252 بعد از هبوط از جهان رحلت نمود، كه براين اساس وى 299 سال عمر كرده است و بنابرنقلى 280 سال عمر كرد، و قبر شريفش در قبرستان وادى‏السلام نجف اشرف در جوار حضرت هودع يا در مكه بين ركن و مقام است4

3 محل و مكان زندگى حضرت صالح و قوم او

آن حضرت به‏همراه قوم خود قوم ثمود يا اصحاب حجر در محلى بين حجاز و شام به‏طرف وادى‏القرى كه به‏نام مدائن صالح، تاكنون شهرت دارد مى‏زيستند5

به‏عبارت ديگر، قوم ثمود در منطقه حجر، كه ميان شام و حجاز تا وادى‏القرى بود مى‏زيستند6 و بعض ديگر همين مطلب را به‏عبارت ديگرى گفته‏اند كه مسكن ثموديان در وادى‏القرى ميان مدينه و شام بوده است7 بالاخره تمام اقوال در جمع مبين يك مطلب است كه ثمود در منطقه عمومى «حجر» زندگى مى‏كردند، و حجر، حد فاصل ميان حجاز و شام متمايل به‏سمت وادى‏القرى است

4 وجه تسميه يا علت نامگذارى اين قوم‏

به‏ثمود يا اصحاب حجر

اما اينكه قرآن كريم اين قوم را «اصحاب حجر» خوانده، شايد بدين سبب باشد كه اين قوم در منطقه جغرافياى «حجر» مى‏زيستند، از اين‏رو آنان را اصحاب حجر گفته‏اند اما وجه تسميه ثمود، دو سبب برايش ذكر كرده‏اند

الف بعضى گفته‏اند اين قوم را ثمود خوانده‏اند، بدين‏سبب كه اين منطقه كم‏آب بوده است زيرا، ثمود از «ثمد» به‏معناى آب اندك است، علاوه براينكه اين وجه در حادثه ناقه نيز مورد تأييد قرار مى‏گيرد زيرا گفته‏اند آن شهر يك نهر يا چشمه داشت، كه يك روز ناقه آن آب را تماماً مى‏نوشيد، و يك روز مردم از آب استفاده مى‏كردند، پس معلوم مى‏شود آب شهر محدود و اندك بوده است8

ب وجه دوم اين است كه نسب اين قوم به‏شخصى به‏نام ثمود مى‏رسيد از اين‏رو به‏آنها قوم ثمود گفته‏اند