است كه خداوند، آنچه در سينههايتان پنهان داريد، بيازمايد؛ و آنچه را در دلهاى شما از ايمان است، خالص گرداند؛ و خداوند از آنچه در درون سينههاست، با خبر است»
155- كسانى از شما كه در روز روبهرو شدن دو جمعيّت با يكديگر در جنگ احد، فرار كردند، شيطان آنها را بر اثر بعضى از گناهانى كه مرتكب شده بودند، به لغزش انداخت؛ و خداوند آنها را بخشيد خداوند، آمرزنده و بردبار است
156- اى كسانى كه ايمان آوردهايد! همانند كافران نباشيد كه چون برادرانشان به مسافرتى مىروند، يا در جنگ شركت مىكنند و از دنيا مىروند و يا كشته مىشوند، مىگويند «اگر آنها نزد ما بودند، نمىمردند و كشته نمىشدند!» شما از اين گونه سخنان نگوييد، تا خدا اين حسرت را بر دل آنها [ كافران] بگذارد خداوند، زنده مىكند و مىميراند؛ و زندگى و مرگ، به دست اوست؛ و خدا به آنچه انجام مىدهيد، بيناست
157- اگر هم در راه خدا كشته شويد يا بميريد، زيان نكردهايد؛ زيرا آمرزش و رحمت خدا، از تمام آنچه آنها در طول عمر خود، جمعآورى مىكنند، بهتر است
158- و اگر بميريد يا كشته شويد، به سوى خدا محشور مىشويد بنابراين، فانى نمىشويد كه از فنا، وحشت داشته باشيد
159- به بركت رحمت الهى، در برابر آنان [ مردم] نرم و مهربان شدى؛ و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراكنده مىشدند پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب؛ و در كارها، با آنان مشورت كن؛ امّا هنگامى كه تصميم گرفتى، قاطع باش و بر خدا توكّل كن؛ زيرا خداوند متوكّلان را دوست دارد
160- اگر خداوند شما را يارى كند، هيچ كس بر شما پيروز نخواهد شد؛ و اگر دست از يارى شما بردارد، كيست كه بعد از او، شما را يارى كند؟! و مؤمنان، تنها بر خداوند بايد توكّل كنند
161- گمان كرديد ممكن است پيامبر به شما خيانت كند؟! در حالى كه ممكن نيست هيچ پيامبرى خيانت كند و هر كس خيانت كند، روز رستاخيز، آنچه را در آن خيانت كرده، با خود به صحنه محشر مىآورد؛ سپس به هر كس، آنچه را فراهم كرده و انجام داده است، بطور كامل داده مىشود؛ و به همين دليل به آنها ستم نخواهد شد چرا كه محصولِ اعمالِ خود را خواهند ديد
162- آيا كسى كه از رضاى خدا پيروى كرده، همانند كسى است كه به خشم و غضب خدا بازگشته؟! و جايگاه او جهنم، و پايان كار او بسيار بد است
163- هر يك از آنان، درجه و مقامى در پيشگاه خدا دارند؛ و خداوند به آنچه انجام مىدهند، بيناست
164- خداوند بر مؤمنان منّت نهاد [نعمت بزرگى بخشيد] هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت؛ كه آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاك كند و كتاب و حكمت بياموزد؛ و البته پيش از آن، در گمراهى آشكارى بودند
165- آيا هنگامى كه مصيبتى در ميدان جنگ احد به شما رسيد، در حالى كه دو برابر آن را در ميدان جنگ بدر بر دشمن وارد ساخته بوديد، گفتيد «اين مصيبت از كجاست» ؟! بگو «از ناحيه خود شماست كه در ميدان جنگ احد، با دستور پيامبر مخالفت كرديد خداوند بر هر چيزى قادر است و چنانچه روش خود را اصلاح كنيد، در آينده شما را پيروز مىكند»
166- و آنچه در روز احد، در روزى كه دو دسته [مؤمنان و كافران] با هم روبهرو شدند به شما رسيد، به فرمان خدا و طبق سنّت الهى بود؛ و براى اين بود كه مؤمنان را مشخص كند
167- و نيز براى اين بود كه منافقان شناخته شوند؛ آنهايى كه به ايشان گفته شد «بياييد در راه خدا نبرد كنيد؛ يا حداقل از حريم خود، دفاع نماييد» گفتند «اگر مىدانستيم جنگى روى خواهد داد، از شما پيروى مىكرديم امّا مىدانيم جنگى نمىشود» آنها در آن هنگام، به كفر نزديكتر بودند تا به ايمان؛ به زبان خود چيزى مىگويند كه در دلهايشان نيست و خداوند به آنچه كتمان مىكنند، آگاهتر