توضیح المسائل

ولى اگر آب گرم براى او ضرر ندارد، بايد با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند، در صورتى كه مخارج گرم كردن در حد متعارف باشد نه خارج از حد معمول.

(573) لازم نيست يقين كند كه آب براى او ضرر دارد، بلكه اگر احتمال ضرر بدهد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد واز آن احتمال ترس براى او پيدا شود، بايد تيمم كند

(574) كسى كه مبتلا به درد چشم است وآب براى او ضرر دارد، بايد تيمم نمايد.

(575) اگر به دليل يقين يا ترس به ضرر، تيمم كند وقبل از نماز بفهمد كه آب برايش ضرر ندارد، تيمم او باطل است، واگر بعد از نماز بفهمد، اگر قطع او بر اساس منشأ وعلامت معتبرى بوده نمازش صحيح است، وگرنه بنا بر احتياط نمازش را بايد دو مرتبه بخواند.

(576) كسى كه مى داند آب برايش ضرر ندارد، چنانچه غسل كند يا وضو بگيرد وبعد بفهمد كه آب براى او ضرر داشته، وضو وغسل او صحيح است. [ 114 ]

4 - نياز به آب براى حفظ جان:

(577) هر گاه بترسد كه اگر آب را به مصرف وضو يا غسل برساند خود او يا عيال واولاد او، يا رفيقش وكسانى كه به او مربوطند، مانند خدمتكار از تشنگى بميرند يا مريض شوند، يا به قدرى تشنه شوند كه تحمل آن مشقت دارد، بايد به جاى وضو وغسل تيمم نمايد. ونيز اگر بترسد حيوانى از تشنگى تلف شود در صورتى كه ذبح آن حيوان براى او ضرر داشته باشد، بايد آب را به آن بدهد وتيمم نمايد اگر چه حيوان مال خودش نباشد، و هم چنين است اگر كسى كه حفظ جان او واجب است به طورى تشنه باشد كه اگر انسان آب را به او ندهد تلف شود.

(578) اگر غير از آب پاكى كه براى وضو يا غسل دارد آب نجسى هم به مقدار آشاميدن خود وكسانى كه به او مربوطند داشته باشد، بايد آب پاك را براى آشاميدن بگذارد وبا تيمم نماز بخواند، ولى چنانچه آب را براى حيوانش بخواهد بايد آب نجس را به آن بدهد وبا آب پاك وضو وغسل را انجام دهد.

5 - نياز به آب براى تطهير:

(579) كسى كه بدن يا لباسش نجس است وكمى آب دارد كه اگر با آن وضو بگيرد يا غسل كند براى آب كشيدن بدن يا لباس او نمى ماند، بايد بدن يا لباس را آب بكشد وبا تيمم نماز بخواند. ولى اگر چيزى نداشته باشد كه بر آن تيمم كند، بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساند وبا بدن يا لباس نجس نماز بخواند.

6 - نداشتن آب مباح:

(580) اگر غير از آب يا ظرفى كه استعمال آن حرام است آب يا ظرف ديگرى ندارد، مثلا آب يا ظرفش غصبى است، بايد به جاى وضو وغسل تيمم كند.

7 - نداشتن فرصت براى وضو يا غسل:

(581) هر گاه وقت به قدرى تنگ باشد كه اگر وضو بگيرد يا غسل كند، تمام [ 115 ] نماز بعد از وقت خوانده مى شود، بايد تيمم كند. ودر صورتى كه اگر وضو بگيرد يك ركعت از نماز را در وقت مى خواند وبقيه را خارج وقت، ولى اگر تيمم كند تمام نماز را در وقت مى خواند، مى تواند بنا بر اظهر هر كدام را خواست انجام دهد ولى احتياط مستحب در تيمم وخواندن تمام نماز در وقت است. واگر با تيمم هم تمام نماز را نمى تواند در وقت بخواند بايد بنا بر احوط بلكه اقرب وضو بگيرد ويك ركعت نماز را در وقت با وضو بخواند.

(582) اگر عمدا نماز را به قدرى تأخير بيندازد كه وقت وضو يا غسل نداشته باشد، معصيت كرده ولى نماز او با تيمم صحيح است.

(583) كسى كه شك دارد كه اگر وضو بگيرد يا غسل كند وقت براى نماز او مى ماند يا نه، بايد تيمم كند.

(584) كسى كه به واسطه‌تنگى وقت تيمم كرده، چنانچه بعد از نماز آبى كه داشته از دستش برود، اگر چه تيمم خود را نشكسته باشد، در صورتى كه براى نمازهاى بعد وظيفه اش تيمم باشد، بايد دوباره تيمم نمايد.

(585) كسى كه آب دارد، اگر به واسطه تنگى وقت با تيمم مشغول نماز شود و در بين نماز آبى كه داشته از دستش برود، براى نمازهاى بعد مى تواند با همان تيمم نماز بخواند.

(586) اگر انسان به قدرى وقت دارد كه مى تواند وضو بگيرد يا غسل كند و نماز را بدون كارهاى مستحبى آن مثل اقامه وقنوت بخواند، بايد غسل كند يا وضو بگيرد ونماز را بدون كارهاى مستحبى آن بجا آورد، بلكه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، بايد غسل كند يا وضو بگيرد ونماز را بدون سوره بخواند. چيزهايى كه تيمم بر آنها صحيح است

(587) تيمم به خاك، ريگ، كلوخ وسنگ اگر پاك باشند صحيح است، وبه آجر وكوزه قبل از پخته شدن نيز صحيح است، ولى اگر پخته شده باشد وچيز ديگرى براى تيمم ندارد، احتياطا هم به اينها وهم به مانند گل يا غبار تيمم نمايد. [ 116 ]

(588) تيمم بر سنگ گچ وسنگ آهك قبل از پخته شدن صحيح است، واگر سنگ گچ وآهك پخته شده است وچيز ديگرى ندارد احتياطا هم به آنها