روش حدیثی علامه شرف الدین در المراجعات

رضا فرشچیان

نسخه متنی -صفحه : 29/ 18
نمايش فراداده

5 ـ 3 استناد به ادب عربي

علامه شرف الدين در المراجعات از استناد به ويژگي هاي زبان عربي غفلت نورزيده و به تناسب مباحث از آنها بهره گرفته و به آن اهتمام نشان داده است.

پس از آنکه شيخ سليم از احاديث فضائل علي (ع) خلافت را برداشت نکرده در پاسخ به او ياد آور مي شود:

از مثل شما که آگاه به موارد کلام و مصادر آن هستيد اهداف اين روايات مخفي نمي ماند يا مي نويسد از شما که صحبتي از حجت هاي زبان عربي هستيد, چنين مسئله اي شايسته غفلت نيست:

و ما کان ليخفي عليک و انت من من اثبات العربيه و اسنادها... (ص 256, ش 50).

اين سخنان نشان مي دهد که در المراجعات به مقتضيات زبان عربي پايبند و به حجيت آن قائل است, مواردي از اين نمونه را مشاهده خواهيد فرمود:

عرف عربي و عموميت حديث منزلت

شرف الدين در پاسخ به شبهه اختصاص حديث منزلت به جريان تبوک مي نويسد:

ما پاسخ را به اهل زبان و عرف عربي واگذار مي کنيم, آيا امت عرب درعموميت اين حديث شک دارند, در ادامه دليل چنين مي گويد:

اسم جنس مضاف عموميت داشته و همه مصاديقش را در بر مي گيرد: منحتکم انصافي, شامل تمام مصداق هاي انصاف مي شود نه فقط برخي از آنها.

و در پايان اضافه مي کند:

پناه بر خدا اگر آن را عام نبيني و يا به ذهن جز استغراق متبادر گردد.

(ص 204, ش 30)

استناد به عموميت اسم جنس مضاف را مي توان در برخي از استدلال هاي کتب فقهي ـ حديثي اهل سنت چون نيل الاوطار مشاهده کرد. (23)