يكى از كسانى كه در صدد بر آمد تا فهرستى از معتقدات و احكام دينى يهود را بنگارد، مؤ لّفكتاب (گنجينه اى از تلمود) است ، كه كوشيده آنچه در مجموعه بزرگ تلمود از سوىدانشمندان يهودى در معرّفى عقايد و احكام دين يهود ونيز شرح و تفسير آن آمده ، در اين كتاب بهطور خلاصه ، ارائه كند. فهرست فصول دوازده گانه اين كتاب با زير مجموعه هاى هر يك ازفصول آن كه عمده مسائل اعتقادى و عملى را در بر مى گيرد، (94) عبارتند از:
يكتا خداى جهان آفرين وجود خدا، وحدانيّت ، نداشتن جسم و مادّه ، حضور در همه جا، قدرت مطلق ، علم نامتناهى ، ابديّت ،عدالت و رحمت ، ابوّت ، قدوسيّت و كمال ، نامى بيرون از حدود بيان .
خدا و كائنات پيدايش عالم و انتظارم آن ، خارج بودن از جهان مادّى و نفوذ مطلق در عالم ، فرشتگان ،اسرائيل و ساير ملل جهان .
انسان وجود انسانى ، روح ، ايمان ، دعا و نماز، دو انگيزه (غريزه ) خوبى و بدى ، اختيار و آزادىعمل ، گناه ، توبه و كفّاره ، پاداش وكيفر .
وحى و الهام نبوّت ، تورات ، تحصيل تورات ، تورات كتبى ، تورات شفاهى ، انجام دادن فرامين تورات.(95)
زندگى خانواده زن و همسر، ازدواج و طلاق ، فرزند، تعليم و تربيت ، وظايف فرزند درقبال والدين .
زندگى اجتماعى فرد وجامعه ، كار و زحمت ، كارفرما و كارگر، صلح و عدالت .
زندگى اخلاقى پيروى از خدا، محبّت برادرانه ، تواضع و فروتنى ، خيرات و صدقه ، درستكارى ، عفو وبخشايش ، اعتدال وميانه روى ، وظايف (آدمى ) در مقابل حيوانات .
زندگى جسمانى توجّه و مواظبت از بدن ، قوانين بهداشتى ، علم تغذيه ، معالجه و درمان بيمارى ها.
ارواح ، چشم بد، سحر و جادو، غيبگويى وفال بينى ، رؤ يا و كابوس ، مبارزه با خرافات .
علم قانون ، قسمت اوّل دادگاه ها، سنهد رين كبير (96)، ديدگاه هاى جنائى ، دادگاه هاى مدنى ، قضاوت وگواهان ، محاكمه ، طريقه مجازات .
علم قانون ، قسمت دوم خسارات و غرامات ، اموال يافته شده ، امانت دارى و نگهبانى ، اجاره و استجاره ، فروش وتحويل و انتقال ، حقّ مالكيّت از طريق مرور زمان ، قوانين وراثت .
جهان آينده ماشِيحَ، رستاخيز مردگان ، جهان آينده ، آخرين داورى ، جهنم ، گن عدَنُ (باغ عدن بهشت ).
هر چند در اين جا مجال بررسى و شرح اين عقايد و احكام نيست ، ولى ناگزير به بيان يكنكته روشنگر هستيم ، و آن اين كه مؤ لّف كتاب (گنجينه اى از تلمود) نيز همگام و همراه بانويسندگان اصول تلمود كوشيده تا از لابه لاى مطالب متفاوت و پراكنده و بلكه ضدّ ونقيض كتاب مقدّس يهود، برخى اصول ، احكام و تعاليمى را البتّه پس از جرح وتعديل و نيز توجيه و تفسيرهاى زياد استخراج و ارائه كنند كه هم ،شكل و صورت منطقى و معقول داشته باشد، و هم تا حدّ امكان از غنا، پويايى و محتواى علمى فرهنگى مطلوب و متناسب با نيازهاى دينى معنوى انسان هاى رشد يافته و پيشرفته امروزى حدّاقل در ميان جامعه يهودى برخوردار باشد.
ليكن واقعيّت اين است كه حتّى اين تلاش هاى دانشمندان روشنفكر يهودى با آن تفسيرها و توجيههاى فراوان نتوانست نارسايى ، عدم پويايى و بى محتوايى اين آيين كهن را جبران كرده ، و بامبانى كلامى فلسفى و واقعيت هاى علمى فرهنگى اين عصر، منطبق كند.
رازش اين است كه دين يهود، هم از حيث زمانى به دوران بسيار كهن تاريخ بشر و نيز به انسانهاى رشد نيافته و ابتدايى دوران باستان تعلق دارد، و هم اين كه در گذر از اين دورانطولانى و گذرگاه هاى پر مخاطره و حادثه آن ، شلاّق تحريف و انحراف ، آن قدر بر پيكراين شريعت پير و فرسوده و منسوخ ، فرود آمده كه آن را به كلّى نارسا و ناتوان ساخته ، واز هر گونه غنا و محتواى لازم و معقول تهى كرده است . از اين رو، بايد گفت مهم ترين عواملىكه موجب شد آيين يهود، بر پا بماند، در درجه اول ، خوى نژاد پرستى و برترى طلبىيهوديان ، و به دنبال آن ، تلاش مستمر و جدّى علمى فرهنگى روشنفكران و متفكّران يهودىبوده و مى باشد، كه هر از چند گاهى به اصلاحات مذهبى و بازسازى عقايد دينى يهود مىپردازند.