خدا به شيطان فرمود: از اين مقام و جايگاه فرود آى، تو را سزاوار نيست كه بزرگى و نخوت ورزى، برون رو كه تو از زمره پستترين فرو مايگانى.
شيطان گفت: [حال كه رانده شدم] مرا تا قيامت مهلت ده.
خداوند فرمود: البته مهلت دارى،
شيطان گفت:
چون تو مرا گمراه ساختى من نيز بندگانت را از راه راست تو گمراه خواهم ساخت و آنگاه از پيش روى و پشت سر و سمت راست و چپ آنان در مىآيم تا بيشتر آنان شكرگزار تو نباشند.
خدا به شيطان فرمود:
برون شو كه تو فرومايه و مطرودى، جهنم را از تو و هر آن كس از آنان كه پيروى تو كنند، مملوّ خواهم ساخت.
در قرآن، گاهى تصميم شيطان بر فريب آدم - جز بندگان شايسته خدا - به تصوير كشيده شده است:
وَإِذ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلّا إِبْلِيسَ قالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِيناً * قالَ أَرَأَيْتَكَ هذا الَّذِى كَرَّمْتَ عَلَىَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلى يَوْمِ القِيامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلّا قَلِيلاً * قالَ اذهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُكُمْ جَزاءً مَوْفُوراً * وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَأَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشارِكْهُمْ فِى الأَمْوالِ وَالأَوْلادِ وَعِدْهُمْ وَما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلّا غُرُوراً * إِنَّ عِبادِى لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ وَكَفى بِرَبِّكَ وَكِيلاً؛ (2)
و آنگاه كه فرشتگان را امر به سجده آدم كرديم، همه سجده كردند مگر شيطان كه گفت:
آيا بر كسى كه او را از گِل آفريدهاى سجده كنم؟
شيطان گفت: آيا اين آدم خاكى را بر من برترى دادى، اگر مرا تا روز قيامت نگاهدارى، همه فرزندان آدم را - جز اندكى - مهار كرده و به هلاكت مىكشانم.
خداوند فرمود: برو، هركس از فرزندان آدم كه از تو پيروى كند با تو به جهنم كه پاداش كامل شماست، درخواهد آمد، با فرياد خويش و لشكر سواره و پيادهات آنها را بلغزان و در اموال و فرزندان با آنان شركت جو و بدانها وعده بده و شيطان وعدهاى جز فريب نمىدهد. تو بر بندگان من تسلط نخواهى داشت و يارى خداوند بسنده است.
از آيات فوق چنين بر مىآيد كه خداوند به فرشتگان فرمود:
آدم را تحيّت گوييد و با تعظيم كردن به او، از وى تجليل كنيد.
فرشتگان أمر او را امتثال كردند مگر شيطان كه سرپيچى كرد و سخنى ناروا گفت:
«چگونه بر كسى كه او را از گِل آفريدهاى سجده كنم؟
پروردگارا مرا از اين موجودى كه او را بر من برترى دادى - آنگاه كه مرا امر به سجده بر او فرمودى- آگاه گردان.
به چه دليل او را بر من برترى بخشيدى، در حالى كه من از او برترم!؟
اگر مرگِ مرا تا قيامت به تأخير اندازى به وسيلهفريب و گمراهى فرزندان او را جز اندكى كه تو حافظ و نگاهبان آنهايى، به ورطه هلاكت مىكشانم».
خداى سبحان با لحنى تهديد آميز بدو فرمود:
«برو به امورى كه براى خويش برگزيدهاى بپرداز، هركس از فرزندان آدم كه از تو پيروى كند، جهنم، پاداش تو و او خواهد بود، آن پاداشى كامل و وافى است».
خداى متعال با حتمى خواندن كيفر خويش مىفرمايد:
«هر كدام از آنها را كه توانستى از راه راست منحرف و در معصيت خدا وارد ساز و تلاشت را در تمام انواع فريبكارى و حيلهگرى به كار بند و در كسب اموالِ حرام و صرف آنها در گناهانو افزايش فرزندان و به فساد كشيدنشان با آنها شركت كن و به آنها وعدههاى دروغين و باطل بده».
آنگاه خداوند استدراك كرده، مىفرمايد:
«وعدههايى را كه شيطان به پيروانش مىدهد، فريب و تزوير است و بندگان مؤمن و مخلص خدا تحت سلطه و هيمنه شيطان قرار نمىگيرند؛ زيرا آنان بر خداى خود توكل كردهاند و يارى خداوند آنها را كفايت مىكند».