لذا رسول اكرم(ص) مىفرمايد:
«انسان كه از دنيا برود دستش از همه چيز كوتاه است به جز سه چيز: صدقه جاريه و علم و دانشى كه مردم از آن بهرهمند گردند و فرزند شايستهاى كه در حق او دعا كند».
قابل توجه است كه زكريّا(ع) هنگامى كه براى درخواست فرزند متوجه خداى خويش شد، در حالتى از خشوع و خضوع و معترف به فضل و بخشش خداوند بود، او با بيان ضعف و ناتوانى خود، از خداوند تمنّاى تحقق آرمان و آرزويش را داشت، مؤمنين از اين ماجرا درسى آموزنده مىگيرند كه چگونه به پيشگاه خداوند تضرع و زارى كرده و در بيانِ خواستههاى خود به چه نحو به او روآورند.
زمانى كه دعا مستجاب مىشود، انسان بايد خدا را بسيارحمد و سپاس گويد. زكريا هنگامى كه مژده فرزند را دريافت كرد به خانواده و پيروان خود دستور داد همانند او خدا را در صبح و شام تسبيح گويند.
درس ديگرى كه از اين داستان مىآموزيم اين است كه اگر فرزندان در آغوش خانوادههاى شايسته و با تقوا تربيت شوند، آنها را از انحطاط و بدبختى مصون نگه داشته و ازكژىها و كارهاى ناپسند بركنار مىدارد و تربيت مريم3 توسط حضرت زكريا مىتواند بهترين سرمشق ما باشد.
آن حضرت كه تربيت مريم را بر عهده گرفت، در خانه خدا او را طبق دستورات دين تربيت نمود، و مريم از هرگونه مظاهر فساد دور بود و همين تربيت بود كه او را در آن مقام و جايگاه برجسته تقوا و قرب الهى قرار داد تا آنجا كه قرآن او را به عظمت و بزرگى ستوده و وى را بر زنان جهان برترى بخشيده و فرموده است:
«وَإِذ قالَتِ المَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفاكِ عَلى نِساءِ العالَمِينَ».
خداوند براى به دست آمدن ارزاق و روزى مردم در اين دنيا، اسباب و عللى قرارداده است و با تلاش وكوشش انسان به دست مىآيد، به همين دليل خداوند با اين گفته، مؤمنين را به تلاش و كار دستور داده است:
«فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِى الأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ».
البته همه ارزاق به صِرف تلاش و كوشش انسان بستگى ندارد، بلكه بخش عظيمى از آن در وراى علل و اسباب نهان است كه از ناحيه خداوند به هر يك از بندگانش كه بخواهد عطا مىشود.
و اين معناى فرموده خداست:
أَوَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّ فِى ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ؛
آيا نديدند كه خداوند به هركس بخواهد روزى فراوان مىدهد و آن را برايش مقدر مىكند، در اين امر آيات و نشانههايى براى مؤمنين است.
بنابراين ارزاق مردم، راز و رمزى است در پيشگاه خداوند و طبق حكمتى خاص آنها را به انسانها عطا مىفرمايد. از جمله رازهايى كه قرآن از آن پرده برداشته اين است كه تقواى الهى وسيله نزول نعمتها و ارزاق پاك از پيشگاه اوست.
خداى متعال مىفرمايد:
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ القُرى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَالأَرضِ؛
اگر مردم شهرها ايمان آورده و از خدا پروا داشته باشند، از آسمان و زمين بركاتى را بر آنان فرو خواهيم فرستاد.
و در داستان مريم و عيسى(ع) راز تقوا را براى ما فاش مىسازد، و اكنون اين مريم بود كه از بهترين خوراكىها ارتزاق مىكرد و اظهار مىداشت كه اين خوراكىها از نزد خدا هستند.