چنين صحنهاى از عشق و محبت و فداكارى و جان نثارى در راه عقيده، انسان را سخت متأثر مىسازد.
ماجراى ديگرى را ابن اسحاق نقل مىكند:
عمرو بن جموح، كه خود فردى لنگ بود، چهار پسر شجاع و دلير داشت كه در ركاب رسول خدا(ص) در نبردها شركت مىجستند. روز اُحد كه فرا رسيد خواستند پدر خويش را از شركت در جنگ باز دارند و بدو گفتند: خداوند تو را معذور ساخته است.
وى نزد رسول خدا(ص) آمد و عرض كرد:
فرزندانم مىخواهند مرا از حضور در خدمت شما و شركت در جنگ باز دارند، به خدا سوگند من مىخواهم با همين پاى لنگ رهسپار بهشت گردم.
رسول اكرم(ص) فرمود:
خداوند تو را معذور ساخته و جهاد بر تو واجب نيست و به فرزندان آن مرد فرمود:
او را باز نداريد، شايد خداوند شهادت را روزى او گردانده باشد. از اين رو وى همراه پيامبر در جنگ شركت كرد و به شهادت رسيد.
مثال ديگرى كه مانند آن فراوان به چشم مىخورد ماجراى زنى از بنى دينار است كه همسر و برادر و پدرش با رسول خدا(ص) در اين نبرد به شهادت رسيدند. وقتى خبر شهادت عزيزان او را به وى دادند، گفت:
رسول خدا(ص) در چه حال است؟
گفتند:
حالشان خوباست و بحمدالله همان گونه است كه تو دوست دارى.
آن زن گفت:
حضرت را به من نشان دهيد تا وى را ببينم.
حضرت را به او نشان دادند، تا آن بزرگوار را ديد عرضه داشت:
اىرسول خدا(ص) هر مصيبتى در برابر نعمت سلامت شما كوچك و آسان است.
مسلمانان صدر اسلام با چنين ايمان و فداكارى به پيروزى دست يافته و امپراتورى خويش را در دهها سال بنيان نهادند و رهبرى جهان را برعهده گرفته و از حقّ و عدالت پشتيبانى كردند.
مسلمانان با حزن و اندوهِ شكستى كه پس از پيروزى متحمّل شدند، به مدينه باز گشتند، از اين رو وحى الهى نازل شد و مسلمانان را دلدارى و تسلّى داد و روحيه آنان را تقويت كرد و از تأثير شكست آنان كاست.
خداوند اين چنين مؤمنين را مخاطب قرار داد:
وَلا تَهِنُوا وَلا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ * إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ القَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَتِلْكَ الأَيّامُ نُداوِلُها بَيْنَ النّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنْكُمْ شُهَداءَ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الظّالِمِينَ؛ (9)
در جهاد و مبارزه، به سستى و ضعف نگراييد و از شكستى كه متحمل شديد و كشتههايى كه داديد اندوهگين مباشيد؛ زيرا شما مورد حمايت خدا و ايمان خويش هستيد. شما ازآنها برتريد و سرانجام بر آنها پيروز خواهيد شد. اگر شما مجروح و كشته را داديد، كافران نيز مانند آن را در روز بدر چشيدند.
خداوند براى امتحان و آزمايش مؤمنين صحنههاى پيروزى را هر روز به كام كسى مىگرداند و گروهى را با شهادت در راه خود عزّت و سربلندى مىبخشد. خداى متعال كسانى را كه با نافرمانى دستورات او به خود ظلم روا داشتند دوست ندارد.
قرآن، به راز اين شكست، كه آزمايش و امتحانِ قدرتِ ايمانِ مسلمانان به واسطه دشوارى جنگ بود اشاره فرموده است تا مؤمن حقيقى از غير حقيقى باز شناخته شود:
وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَمْحَقَ الكافِرِينَ * أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَيَعْلَمَ الصّابِرِينَ؛(10)
و براى اينكه اهل ايمان را از هر عيب و نقصى پاك و كامل نمايد و كافران را محو و نابود سازد. آيا گمان كرديد وارد بهشت مىشويد و خداوند مقام كسانى از شما را كه در سختىها مقاومت كند و صبر پيشه سازد، بر همه معلوم مىگرداند.
و نيز خداوند براى مسلمانان بيان فرمود مانند شكستى كه نصيب آنها شد، در بين ياران پيامبران گذشته نيز وجود داشته است.