| 505 |

تازة الى جهة الشمال منخفضا و تارة الى جهة الجنوب مرتفعا فيلزم ذلك ان يضيق الميل تارة و يتسع اخرى .

و ذكر الاستاد المختص النسوى رحمة الله : سمعت الشيخ اباعلى انه غير ممتنع ان يطابق فلك البروج دائرة معدل النهار و ينفتح فى جهته الاخرى و يميل النصف الشمالى من فلك البروج الى جهة الجنوب و الجنوبى الى جهة الشمال و تقع العمارة الى الجنوب و البحر الى الشمال باذن الله تعالى .

و عند علماء الهند و حكمائهم ان غاية قرب هذا الميل و بعده عن دائرة معدل النهار ثمان درجات تنقص ثم تزيد و يوجب ان يكون الميل فى نوبة النقصان من ايام السند الى هذه الايام .

اين بود قسمتى از گفتار نيشابورى در شرح مجسطى در تزايد و تناقص ميل كلى كه چون بسيار آن را مفيد يافته ايم نقل كرده ايم .

نوسان منطقة البروج و نوسان اعتدالين

مراد از اعتدالين دو نقطه محل تقاطع معدل النهار و منطقة البروج است و از اين جهت نقطه اعتدال ناميده شد كه چون شمس در يكى از اين دو نقطه باشد شب و روز در همه آفاق به استواء و اعتدال است يعنى با هم برابرند .

آهو فارسى غزاله است و غزاله از نام هاى خورشيد است .

حافظ گويد :

پس آهوى آتشين خورشيد است .

كافور سفيد است و مشك سياه و مزاج روز خشك است و مزاج شب تر پس كافور خشك روز است و مشك تر شب .

و بره فارسى حمل است يعنى خورشيد چون به حمل رسد شب و روز برابر باشند .

ما آنچه است از ارصاد متقدمين و متأخرين يافته ايم اين است كه ميل