| 588 |
حائز اهميت بسزا است كه مورد توجه شايان دانشمندان بعد از وى قرار گرفته درباره آن ها رساله يا رساله ها نوشته اند : از آنجمله عروس ( قضيه فيثاغورس ) كه بدان اشارتى كرده ايم و دو رساله را درباره آن نام برده ايم و همچنين شكل دوازده و سيزده مقاله دوم آن و نيز عكس عروس كه خواهر عروس و شكل سى و دوم مقاله ششم آن كه مادر عروس است و همه از خانواده عروس اند كه معرفى نموده ايم .
و ديگر اصل اقليدس كه مصادره معروف اقليدس درباره خطوط غير متوازى است و به اصل اقليدس اشتهار يافته است .
اقليدس در مقدمه اصول كه در حدود است گويد : هر دو خط مستقيم كه خط مستقيم ديگر بر آنها واقع شده است و دو زاويه داخله ( يعنى مجموع آن دو ) در يكى از دو جهت تقاطع خط با آن دو از دو قائمه كم تر باشند آن دو خط اگر در همان جهت امتداد يابند با هم تلاقى خواهند كرد .
مثل دو خط ا ب ج د در جهت ب د .
خواجه طوسى در تحرير اصول اقليدس پس از نقل اصل مذكور گويد : اين قضيه نه از علوم متعارفه است
و نه از علومى كه در غير علم هندسه معلوم گردد پس سزاوار آن اين بود كه در مسائل كتاب ترتيب داده شود .
غرض خواجه اين است كه اين قضيه ضرورى و بديهى نيست كه در