و درود بيكران بر خداوندان سخن و فرمانروايان فصاحت و بلاغت مظاهر عالى عصمت و طهارت محمد و آلش باد
آنانكه عاليترين شيوه سخنورى را به ما آموختند و از تاريكيهاى جهل و غوايت نجاتمان بخشيدند و گوى
سبقت را در ميدان فصاحت از همگان ربودند.
و سلام بر خاتم اوصياء احياگر (جوامع الكلم)
منجى مغضوبان و مستضعفان زمين
گسترش دهنده عدل و داد
كوبنده ستمگران
پاك كننده جهان از مظاهر ظلم و تعدى و جهل و غوايت
خورشيد ولايت مهدى آل محمد صلّى
الله عليه وآله وسلم.
اَللّهُمَ اِنّا نَرغَبُ اِليكَ فى دَوْلَةٍ كَريمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الاِسْلامَ وَاَهْلَهُ
وتُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ واَهْلَهُ.
انگيزه اصلى نگارش
امام امّت بنيانگذار و معمار جمهورى اسلامى ايران در سخنانى كه در بين علما و فضلاى قم ايراد
فرمودند
اظهار داشتند: (علماى حوزه هاى علميه خطيب تربيت كنند.) پيرو اين فرمان دفتر تبليغات اسلامى
حوزه علميه قم بر آن شد كه آموزش فن خطابه را در حوزه رايج سازد. در اين راستا از استادِ سخن
آقاى
فلسفى دعوت به عمل آمد تا هفته اى يكبار به قم شرفياب شده و گروهى از فضلا را آموزش دهند. جلسات پربار
و سودمندى منعقد شد
ليكن تداوم پيدا نكرد
دفتر مجدداً تصميم گرفت كه جمعى از سخنوران فاضل را مبعوث
نمايد تا جزواتى به عنوان آموزش سخنورى تدوين نمايند كه در نهايت توفيق نصيب اين بنده شد و متجاوز از
سى (30) جزوه تأليف و در اكثر مدارس حوزه علميه و دفتر مورد افاده و استفاده قرار گرفت. اينك پس از
تهذيب و تنظيم به محضر فاضلان و سخنوران آزاده تقديم مى گردد اميد است گامى كوچك در راستاى روش تبليغ
باشد. اين كتاب منعكس كننده تجارب ممتد سخنوران سلف و استادان فن خطابه از هر امّت و ملّت است. در اين
مجموعه از راه و رسم سخنورى در قرآن و كلمات معصومان نيز سخن به ميان كشيده شده است. نمونه هائى از
خطبه هاى امير سخن و بيان
اميرمؤمنان(ع) و فرزندان گرانبار و اصحاب با وفايش به عنوان شواهد عينى
آورده شده است.
در هر بخشى سعى شده است كه پس از تشريح موازين خطابه نمونه هاى عينى و عملى آن خاطرنشان گردد.
اميدوارم مورد بهره ورى عالمان گرانسنگ و خطيبان متعهّد قرار گيرد.
* * *
مقـدمه
زبان در دهان شمشير قاطعى است كه مى تواند ابزارهاى باطل را همچون عصاى موسى فرو بلعد و سيماى حقيقت
را از زير پرده هاى سياه جهل و ابرهاى متراكم زور و زر و تزوير بيرون آورد. بزرگترين سلاح هدايت
پيامبران قدرت بيان بود تا آنجا كه حضرت موسى دعا مى كند بارالها به من شرح صدر عنايت فرما و امر
هدايت و رسالت ارشاد را آسان بفرما و عقده و مانع را از زبان من بردار تا بتوانم با بيانى فصيح و روشن
هدفم را به ديگران تفهيم نمايم و برادرم هارون را در امر رسالت تبليغ ياور و شريك من قرار بده (هُوَ
اَفصح منّى لِساناً)(1) او از نظر بيان از من فصيحتر است
پس فصاحت در زبان يك نوع كمال و هنرمندى بشمار
مى رود كه اگر در راه خدا بكار رود مى تواند حماسه هاى بزرگى بيافريند زبان و كلام ترجمان روح و