اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان

مصطفی عباسی مقدم

نسخه متنی -صفحه : 429/ 121
نمايش فراداده

ب) مداومت در تبليغ

بر اساس شواهد تاريخى و قرآنى، قوم نوح بر بت‏پرستى و استكبار خود پافشارى بسيار مى‏كردند و دربرابر دعوت الهى بدون هيچ منطق سليم و استدلال قومى مى‏ايستادند. نوح نيز كه مأموريت ابلاغ كامل رسالت خود را داشت، هرگز تحت تأثير اين لجاجت ها قرار نگرفت و به طور مداوم آنها را به خدا و ارزش‏هاى الهى مى‏خواند:

او گاه به سراغ مردم در خانه‏هايشان مى‏رفت و يا در كوچه و بازار، به طور خصوصى و با حوصله و لحن محبت آميزى تبليغ مى‏كرد، و گاه در مجالس عمومى كه به منظورهايى مثل جشن و عزا تشكيل شده بود مى‏آمد و با صداى بلند و آشكار، فرمان خدا را بر آنها مى‏خواند، اما هميشه با عكس العمل نامطلوب و توهين و استهزا و گاه ضرب و جرح روبه‏رو مى‏شد، ولى با اين حال، هرگز دست از كار خود بر نداشت.(13)

نگاهى به آيات نازل شده درباره دعوت نوح به‏ويژه در سوره‏هاى اعراف، هود و نوح به‏خوبى استمرار و مداومت نوح را در تلاش تبليغى نشان مى‏دهد. با عنايت به اين كه 950 سال زندگى و دعوت پر فراز و نشيب نوح در قالب 28 آيه در سوره نوح، 16 آيه در سوره شعراء، 24 آيه از سوره هود و 6 آيه از سوره اعراف - در هر سوره به طور مستقل - آمده است، مسلماً حاوى مراحل مختلف و سير طولانى است و بايستى ترتيب وقايع و مراحل را بسيار كندتر از ترتيب آيات دانست. به عنوان نمونه در سوره نوح، سير مداوم و دراز مدت دعوت نوح را در مفهوم آيات مشاهده مى‏كنيم؛

قالَ رَبِّ إِنِّى دَعَوْتُ قَوْمِى لَيْلاً وَنَهاراً * فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعائِى إِلّا فِراراً * وَإِنِّى كُلَّما دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِى آذانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْباراً * ثُمَّ إِنِّى‏دَعَوْتُهُمْ جِهاراً ثُمَّ إِنِّى أَعْلَنْتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْراراً فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفّاراً.(14)

وَقالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الأَرْضِ مِنَ الكافِرِينَ دَيّاراً.(15)

نوح گفت: پرورگارا، من قوم خود را شب و روز دعوت كردم، و دعوت من جز بر گريزشان نيفزود. و من هر بار كه آنان را دعوت كردم تا ايشان را بيامرزى، انگشتانشان را در گوش‏هايشان كردند و رداى خويشتن بر سر كشيدند و اصرار ورزيدند و هر چه بيشتر بر كبر خود افزودند.

سپس من آنها را آشكارا دعوت كردم. باز من به آنان اعلام نمودم و در خلوت و پوشيده نيز به ايشان گفتم. و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است...

و نوح گفت: پروردگارا، هيچ كس از كافران را بر روى زمين مگذار.