اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان

مصطفی عباسی مقدم

نسخه متنی -صفحه : 429/ 340
نمايش فراداده

2 . عبادت خالصانه و سفارش به آن

عبادت و توجه باطنى خالص به خداى بزرگ حقيقتى است كه مظاهر آن در اعمال و رفتارهاى اجتماعى جلوه گر مى‏شود و زكريا به خاطر خشوع باطنى و تضرع مخلصانه به‏درگاه الهى مى‏توانست به انجام‏دادن خيرات و احسان به بندگان خدا همت گمارد؛

وَيَدْعُونَنا رَغَباً وَرَهَباً وَكانُوا لَنا خاشِعِينَ؛(5)

و از روى رغبت و بيم ما را مى‏خواندند و دربرابر ما فروتن بودند.

توكل و اعتماد زكريا به عنايات الهى نيز در اثر آن ايمان و خشوع بسيار چشمگير بود؛

وَزَكَرِيّا إِذْ نادى‏ رَبَّهُ رَبِّ لا تَذَرْنِى‏فَرْداً وَأَنْتَ خَيْرُ الوارِثِينَ؛(6)

و زكريا را (ياد كن) هنگامى كه پروردگار خود را خواند: پروردگارا، مرا تنها مگذار و تو بهترين ارث برندگانى.

او خود همواره به عبادت الهى سر گرم و حتى جايگاه مخصوصى بدان اختصاص داده بود. زمانى كه ملائكه بشارت يحيى را برايش آوردند آن حضرت در محراب مشغول ابتهال و تضرع بود؛

فَنادَتْهُ المَلائِكَةُ وَهُوَ قائِمٌ يُصَلّى فِى المِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيى‏؛(7)

پس در حالى كه وى ايستاده در محراب خود دعا مى‏كرد، فرشتگان، او را ندا دردادند كه؛ خداوند تو را به ولادت يحيى مژده مى‏دهد.

زكريا راهنما و مشوق دائمى مردم به نماز و دعاى پروردگار بود و حتى آن‏گاه كه ازجانب خدا مأمور به سكوت گرديد، مطابق برخى تفاسير با اشاره، مردم را به نماز رهنمون شد.

قالَ آيَتُكَ أَلّاتُكَلِّمَ النّاسَ ثَلاثَ لَيالٍ سَوِيّاً * فَخَرَجَ عَلى‏ قَوْمِهِ مِنَ المِحْرابِ فَأَوْحى‏ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَعَشِيّاً؛(8)

فرمود: نشانه تو اين است كه سه شبانه روز با اين‏كه سالمى با مردم سخن نگويى. پس از محراب بر قوم خويش درآمد و ايشان را آگاه گردانيد كه روز و شب به نيايش بپردازيد.

گفته‏اند كه هر روز از غرفه خويش در هنگام نماز صبح و خفتن بيرون مى‏آمد و اذان مى‏گفت و بنى‏اسرائيل با او نماز مى‏كردند. چون وقت وعده خدا رسيد و نتوانست با مردم سخن بگويد در زمان مقرر بيرون آمد و با اشاره آنها را اعلام كرد به نماز.(9)

به‏هر حال از جمله پيام‏هاى آيات فوق اين است كه اين اسوه قرآنى همچون ديگر مبلّغان قرآنى، مردم را چه با سخن آشكار و چه با اشاره و نداى كوتاه به تسبيح و عبادت خداى يكتا سفارش مى‏كرده است.