محور پنجم: بشارت وانذار

فان الله جعل محمداً(ص) عَلَماً للساعة و مبشراً بالجنة و منذراً بالعقوبة؛(81)

خداوند وجود مبارك محمد را نشانه قيام قيامت و مژده دهنده بهشت و هشدار دهنده به عذاب قرار داد.

مژده و بيم دادن، از اركان اصلى دعوت تمام انبيا و مبلّغان بوده است. پيامبر اسلام اين شيوه كلى را براى مخاطب‏هاى گوناگون در قالب‏هاى مختلف به اجرا نهاده است. بسيارى از اقدامات تبليغى پيامبر را مى‏توان در جهت مژده و هشدار دانست. در بسيارى از موارد نيز، اين شيوه را در كنار ديگر شيوه‏ها به‏خوبى اتخاذ نموده و نتيجه گرفته است.

نكته مهم در اين‏جاست كه تركيب اين شيوه كلى با شيوه‏هاى ديگر، هر چه متناسب‏تر و با احوال مخاطب هماهنگ‏تر باشد، بازدهى اقدامات تبليغى افزون‏تر خواهد بود. از آن‏جا كه پيامبر، كار تبشير و انذار را با راهنمايى قرآن به انجام مى‏رساند و نمونه‏هاى آن در قرآن بسيار به چشم مى‏خورد، به برخى از آيات مربوط كه پيامبر به‏عنوان مژده و بيم براى مردم بيان مى‏كرده اشاره خواهيم كرد.

1 . بشارت و مژده به مشركان براى پذيرش اسلام

در نخستين مرحله دعوت كه خواندن به اصل مسلمانى است، پيامبر از بشارت‏هاى متنوع و مؤثرى استفاده نمود؛ مژده به نعيم اخروى و بشارت به سعادت دنيوى، هر دو در دعوت حكيمانه پيامبر(ص) بسيار ديده مى‏شود.

اينك، نمونه‏هايى از بشارت به نعيم اخروى:

- نخستين و مهم‏ترين بشارت پيامبر اين جمله مشهور و شعار بزرگ بود:

قولوا لاإله إلّا الله تفلحوا .

(بگوييد: معبودى جز الله نيست، تا رستگار شويد.)

وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صالِحاً يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الأَنْهارُ خالِدِينَ فِيهَا أَبَداً ذلِكَ الفَوْزُ العَظِيمُ؛(82)

و هر كس به خدا ايمان آورده و كار شايسته‏اى كرده باشد، بدى‏هايش را از او بسترد، واورا در بهشت‏هايى كه از زير [درختان‏] آن جويبارها روان است درآورد. در آن‏جا بمانند. اين است همان كاميابى بزرگ.

قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ؛(83)

به كسانى كه كفر ورزيده اند بگو: اگر باز ايستند، آنچه گذشته است برايشان آمرزيده مى‏شود.