انسانهاى بزرگ با برخورد و خلق و خوى بزرگوانهشان از ديگران متمايز مىشوند، هرچند ثروت و مكنت و قدرت نزد ديگران باشد. بزرگوارى و عظمت شخصيت پيامبر(ص) كه خداى تعالى بدان تصريح فرموده (إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ)، مورد اذعان مخالفان او نيز بوده است، چرا كه پيامبر اين موضوع را جزء استراتژىهاى دعوت خويش قرار داده است.
بسيارى از مخالفان سرسخت او پيش از آن كه با منطق زبان يا شمشير پيامبر، تسليم شوند، از درون، مقهور عظمت اخلاق نبوى شدند. شيوههاى فرعى و مقطعى متعددى بر پايه اين استراتژى در مراحل مختلف دعوت پيامبر مشاهده مىگردد كه به اختصار به آنها مىپردازيم.
پيش از بيان شيوهها، شايسته است به نكتهاى مهم در اين زمينه در مفاد آيه انذار توجه كنيم :
(وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأَقْرَبِينَ * وَاخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ المُؤْمِنِينَ)(25)
اين آيه در واقع جمع ميان دو شيوه متقابل سازشناپذيرى و شيوه نرمش و مداراست و نشان مىدهد كه در اصل دعوت، برخورد جدى و غير قابل انعطاف يعنى انذار و هشدار ضرورت دارد ولى حفض جناح و بال گشودن كه كنايه از رفق و تساهل و مدارا است ويژه معاشرت و برخورد و خاصه در برخورد با مؤمنان است، و همانگونه كه مؤلف سيره نبوى مىنوسد:
در اينجا مداهنه و سازش را با محبت و رفق جمع نمود، كه در دعوت دينى استثنا راه ندارد، و اين دعوت، خويش و بيگانه نمىشناسد و براى اين تحول اساسى فرمود: پروبال رحمت و محبت خويش را بر مؤمنان بگستران.(26)